Irailaren 18a

• 1565. Urdanetak, Itzulbidaiaren bukaeran, Kaliforniako Santa Rosa uhartea bistaratu zuen.
• 1812. Nahita sortutako suak, Moskun, etxeen %90a eta 1.000 eliza erre zituen Napoleonen aurrean errenditu eta gero.
• 1905. Greta Garbo aktore suediarra jaio zen.
• 1915. Miarritzeko polborinak eztanda egin zuen. Gas itolarrien lehen laborategi frantsesa zegoen bertan.
• 1928. Autogiroak, La Ciervak asmatu eta pilotatuta, Mantxako kanala zeharkatu zuen lehen aldiz.
• 1931. Adolf Hitlerren hiloba eta, agian, amorantea zen Geli Raubal hil zen.
• 1931. Japoniak Mantxuria inbaditu zuen.
• 1952. Dee Dee Ramone (Douglas Colvin), estatubatuar musikaria eta The Ramones bandako kidea, jaio zen (h. 2002).
• 1957. Jorge Oteiza eskultoreak lehen saria jaso zuen Sao Paulon (Brasil).
• 1970. Jimi Hendrix gitarrista estatubatuarra hil zen (j. 1942).
• 2012. Santiago Carrillo, politikari espainiarra hil zen (j. 1915).

Irailaren 17a

• 1480. Errege-erregina katolikoen zedula baten arabera, Espainian Inkisizioa ezarri zen.
• 1580. Francisco de Quevedo idazle espainiarra jaio zen (h. 1645).
• 1748. Joakin Lizarraga idazle nafarra jai zen (h. 1835).
• 1939. Sobietar Batasunak Poloniaren ekialdeari eraso zion, Alemania naziaren aurrerakada ikusi ondoren.
• 1963. Pako Aristi idazle gipuzkoarra jaio zen.
• 1968. Espainian egindako lehen bihotz transplantea. Cristobal Martinez Bordiu, zirujauak egin zion Juan Rodriguezeri. 27 ordu geroago, gaixoa hil egin zen.
• 1978. Camp David-eko bake hitzarmena sinatu zuten Israelek eta Egiptok.
• 1991. Hego Korea, Ipar Korea, Estonia, Letonia, Marshall Uharteak eta Mikronesiako Estatu Federatuak NBEn sartu ziren.
• 1991. Linux kerneleko lehenengo bertsioa (0.01) interneten jarri zuten.
• 2001. New Yorkeko NYSE eta NASDAQ burtsek ateak ireki zituzten berriz Irailaren 11ko atentatuetan itxi eta gero.
• 2006. Espainiako gobernuak Garoñako zentral nuklearraren itxiera 2009. urtean egingo zela adierazi zuen.
• 2007. Europar Batasunak Microsofti jarritako demanda irabazi zuen, monopolio egiten zuelakoan.

Irailaren 16a

• 1224. Italian, Frantzisko Asiskoak Jesukristoren zauriak edo estigmak jaso dituela deklaratu zuen.
• 1498. Tomas de Torquemada, espainiar inkisidorea, hil zen (j. 1420).
• 1812.  Sute ikaragarri bat izan zen Moskun, Napoleonek Errusia inbaditu zuenean.
• 1856. David Livingston esploratzaileak Nyassa edo Malawi aintzira aurkitu zuen, Afrika australean.
• 1908. William Crapo Durantek General Motors auto konpainia sortu zen Flint herrian, Michiganen.
• 1956. David Copperfield ilusionista estatubatuarra jaio zen.
• 1973.  Pinocheten diktadurako agenteak Chile Estadioan (Txileko Santiago), Victor Jara torturatu eta asasinatu zuten.
• 1976. La Platan (Argentina) Lapitzen Gaua gertatu zen: diktaduraren agente batzuk hainbat ikasle bahitu, torturatu eta asasinatu zituzten.
• 1977. Marc Bolan, T. Rex talde britainiarraren abeslari eta liderra, hil zen (j. 1947).
• 1977. Maria Callas sopranoa hil zen (j. 1923).
• 1980. Jean Piaget, psikologo suizarra, hil zen (j. 1896).
• 1981. Robustiana Mujika Egaña, Tene, euskal idazlea, hil zen (j. 1888).
• 1987. Montrealeko Protokoloa sinatu zuten, ozono geruza suntsitzen duten sustantziei buruz.
• 1998. ETAk su-eten mugagabea iragarri zuen, hurrengo urteko abenduaren 3an bukatu zena.
• 2008. Espainiako Auzitegi Gorenak EAE-ANV alderdia legez kanpo utzi zuen.

Irailaren 15a

• 800. Castilla izena lehen aldiz idatzita.
• 1254. Marco Polo esploratzailea, jaio zen Venezian (h. 1324).
• 1584. El Escorial jauregia eraikitzen amaitu zuten, Filipe II.a Espainiakoak jasoarazia.
• 1890. Agatha Christie, misteriozko eleberrien idazle britainiarra, jaio zen (h. 1976).
• 1904. Humberto II.a, Italiako azken erregea jaio zen (1946an hilko zen).
• 1917. Mata Hari, fama handiko dantzari holandarra, Lehen Mundu Gerran, heriotza zigorrera kondenatu zuten espioia zelakoan.
• 1926. Joxe Miel Iztueta, “Lazkao Txiki“, bertsolari eta txiste-kontalaria jaio zen (h. 1993).
• 1935. Alemania naziak Nurembergeko legeak onartu zituen, judu alemaniarrei herritartasuna ebazteko eta bandera nazional esbastikaduna onartzeko.
• 1940. II. Mundu Gerran, Londresen gaineko bonbardaketa masiboak hasi ziren.
• 1972. Letizia Ortiz Rocasolano, Asturiaseko printzesa, jaio zen.
• 2004. Johnny Ramone, gitarra estatubatuarra (The Ramones), hil zen (j. 1948).
• 2008. Lehman Brothers inbertsio bankuaren kiebra azaleratu zen.
• 2008. Richard Wright, britainiar teklista eta Pink Floyd bandako kidea, hil zen (j. 1943).

Irailaren 14a

Sehaska egutegiko izendegia: Gurutz, Gurutze, Zernin, Arte eta Artea.

Santakrutz eguna Andoain, Galdakao eta Lezon, besteak beste.

• 779. Konstantino V.a, Bizantziar enperadorea, hil zen (j. 718).
• 891. Eztebe V.a, Aita santua, hil zen.
• 919. Áth Cliatheko gudua.
• 1146. Zengi, turkiar atabega, Zengid leinuaren sortzailea, hil zen (j. 1085).
• 1321. Dante Alighieri idazlea hil zen, Jainkotiar Komedia liburu ezaguna idatzi zuena (j. 1265).
• 1509. Lurrikara batean 13.000 lagun hil ziren Istanbulen.
• 1523. Adrian VI.a, Aita santua, hil zen (j. 1459).
• 1580. Francisco de Quevedo, espainiar idazle, diplomatiko eta politikaria, jaio zen (h. 1645).
• 1605. Brynjólfur Sveinsson, islandiar gotzain luteranoa, jaio zen (h. 1675).
• 1607. Kondeen ihesaldia: Irlanda gaelikoaren amaiera suposatu zuen gertakaria jazo zen.
• 1618. Peter Lely, alemaniar jatorriko margolaria, jaio zen (h. 1680).
• 1697. Juan Grande, gaztelar elizgizona, Iruñeko apezpiku izandakoa, hil zen (j. 1627).
• 1712. Giovanni Domenico Cassini, italiar astronomo eta ingeniaria, hil zen (j. 1625).
• 1715. Dom Pérignon, frantziar beneditar fraidea, hil zen.
• 1767. Jose Iturriaga, gipuzkoar gudari, itsasgizon, administratzaile eta politikoa, Venezuelan hil zen(j. 1699).
• 1769. Alexander von Humboldt, alemaniar naturalista, geografoa eta esploratzailea, jaio zen (h. 1859).
• 1791. Franz Bopp, hizkuntzalari alemana, gramatika konparatuaren sortzaileetako bat, jaio zen (h. 1867).
• 1804. John Gould, ingeles ornitologo eta marrazkilaria, jaio zen (h. 1881).
• 1814. Maurice Harriet, lapurtar euskaltzalea eta hiztegigilea, jaio zen (h. 1904).
• 1817. Theodor Storm, alemaniar idazlea, jaio zen (h. 1888).
• 1833. Victor Bernard Derrecagaix, euskaldun jatorriko frantziar militarra, jaio zen (h. 1920).
• 1846. Carl Almenrader, alemaniar irakasle, musika tresna diseinatzaile eta konpositorea, hil zen (j. 1786).
• 1846. Joaquín Costa, espainiar idazle, politikari, legegizon, ekonomialari eta historialaria, jaio zen (h. 1911).
• 1849. Ivan Petrovich Pavlov, errusiar fisiologoa eta 1904an Medikuntzako Nobel saria erdietsi zuena, jaio zen (h. 1936).
• 1852. Arthur Wellesley, Wellingtongo lehen dukea, irlandar estadista eta militarra, hil zen (j. 1769).
• 1865. Jose Elizondo, euskal idazle eta antzerkigilea, jaio zen (h. 1943).
• 1867. Charles Dana Gibson, estatubatuar marrazkilaria, jaio zen (h. 1944).
• 1867. Karl Marxen «Kapitala» liburuaren lehenengo liburukia kaleratu zen.
• 1879. Margaret Sanger, estatubatuar erizaina, kontrazepzioaren onarpenaren aldeko ekintzailea, jaio zen (h. 1966).
• 1880. Archie Hahn, Milwaukeeko meteoritoa, estatubatuar atleta, jaio zen (h. 1955).
• 1882. Georges Leclanché, frantziar kimikaria, hil zen (j. 1839).
• 1883. Alexander Meissner, austriar fisikari eta ingeniaria, jaio zen (h. 1958).
• 1889. Hendrik van Gent, herbeheretar astronomoa, jaio zen (h. 1947).
• 1889. Maria Capovilla, munduko pertsona zaharrenetakoa, jaio zen (h. 2006).
• 1891. Ivan Vinogradov, errusiar matematikaria, jaio zen (h. 1983).
• 1901. William McKinley, Ameriketako Estatu Batuetako 25. Presidentea, hil zen (j.1843).
• 1901. Andrei Andreievitx Vlasov, sobietar jenerala, jaio zen (h. 1946).
• 1904. Aviron Bayonnais errugbi taldea sortu zuten Baionan.
• 1905. Eduardo Blanco Amor, galiziar idazlea, jaio zen (h. 1979).
• 1908. Jean-Baptiste Intzegarai, euskal txirrindularia, jaio zen (h. 2004).
• 1910. Gaston Defferre, frantziar legegizon eta politikaria, jaio zen (h. 1986).
• 1910. Jack Hawkins, britaniar aktorea, jaio zen (h. 1973).
• 1913. Karl Marxen Kapitala liburuaren lehenengo liburukia kaleratu zen.
• 1916. Luis Corvalán, txiletar politikaria, jaio zen (h. 2010).
• 1916. José Echegaray, espainiar ingeniari, matematikari, antzerkigile eta idazlea, hil zen (j. 1832).
• 1916. Josiah Royce, estatubatuar filosofoa, hil zen (j. 1855).
• 1916. Pierre Duhem, frantziar fisikaria eta filosofoa, hil zen (j. 1861).
• 1917. Errusia ofizialki errepublika bihurtu zen, Errusiar Inperioa desegin eta gero.
• 1918. Cachao, kubatar musikari eta musikagilea, jaio zen (h. 2008).
• 1920. Mario Benedetti, uruguaitar idazlea, jaio zen (h. 2009).
• 1920. Alberto Calderón, argentinar matematikari eta ingeniaria, jaio zen (h. 1998).
• 1920. Lawrence Klein, estatubatuar ekonomista, 1980ko Ekonomiako Nobel Saria, jaio zen (h. 2013).
• 1922. Iñaki Begiristain, euskal idazlea, jaio zen (h. 1984).
• 1923. Miguel Primo de Rivera Espainiako diktadore bilakatu zen.
• 1924. Manabu Mabe, japoniar-brasildar margolaria, jaio zen (h. 1997).
• 1926. Michel Butor, frantziar idazlea, Nouveau Roman taldeko egilerik ezagunenetarikoa, jaio zen (h. 2016).
• 1927. Isadora Duncan, estatubatuar dantzaria, hil zen (j. 1878).
• 1928. Humberto Maturana, txiletar biologoa, autopoiesi kontzeptua sortu eta garatzeagatik ezaguna, jaio zen.
• 1929. Larry Collins, estatubatuar idazle eta kazetaria, jaio zen (h. 2005).
• 1932. Sonsoles Álvarez de Toledo, arabar aristokrata, jaio zen.
• 1934. Kate Millett, estatubatuar idazle feminista erradikal eta ekintzailea, zinemagilea, eskultorea, hezitzailea eta filosofoa, jaio zen (h. 2017).
• 1935. Antxon Ezeiza, euskal zinema zuzendari, ekoizle eta gidoigilea, jaio zen (h. 2011).
• 1936. Ferid Murad, estatubatuar sendagilea, 1998ko Medikuntzako Nobel Saria, jaio zen.
• 1936. Ossip Gabrilovitx, errusian jaiotako pianista eta orkestra-zuzendaria, hil zen (j. 1878).
• 1937. Renzo Piano, italiar arkitektoa, jaio zen.
• 1937. Tomáš Masaryk, txekoslovakiar politikaria eta presidentea, hil zen (j. 1850).
• 1939. Juan Kruz Unzurrunzaga, euskal kulturgilea, jaio zen (h. 2009).
• 1941. Emilio Gebara, arabar politikaria, Arabako Ahaldun Nagusi ohia, jaio zen.
• 1947. Sam Neill, zeelandaberriar aktorea, jaio zen.
• 1951. Joe McDonnell, Behin-Behineko IRAko kidea, jaio zen (h. 1981).
• 1952. Matías Prats Luque, espainiar kazetaria, irratian eta telebistan aritutakoa, jaio zen.
• 1955. Pier Vittorio Tondelli, italiar idazlea, laurogeiko hamarraldiko idazle aipagarrienetako bat, jaio zen (h. 1991).
• 1960. Bernardo Maria Garro, Otxolua, mundakar itzultzailea eta euskal idazlea, hil zen (j. 1891).
• 1963. Jon Iñaki Lasa, bizkaitar idazlea, jaio zen.
• 1965. Dmitri Medvedev, Errusiako presidentea, jaio zen.
• 1968. Ara Malikian, armeniar etniako libanoar-espainiar biolin-jotzailea, jaio zen.
• 1969. Jon Kurutz Ibargutxi, euskal idazlea, hil zen (j. 1883).
• 1970. Rudolf Carnap, alemaniar filosofoa, Vienako Zirkuluaren burutzat hartua, hil zen (j. 1891).
• 1974. Natalie van Gogh, herbehereetar txirrindularia, jaio zen.
• 1976. Arturo Igoroin, Sivori, arabar futbolaria, jaio zen.
• 1977. Eneko Atxa, bizkaitar sukaldaria, jaio zen.
• 1977. Shogo Kamo, japoniar futbolaria, hil zen (j. 1915).
• 1979. Ricardo Urgoiti, bizkaitar enpresaria, hil zen (j. 1900).
• 1979. Peio Jorajuria, Otalazt, lapurtar idazlea, jaio zen.
• 1980. José María Gil-Robles, espainiar abokatu eta politikaria, hil zen (j. 1898).
• 1982. Grace Kelly, estatubatuar aktorea, dantzaria eta abeslaria, Monakoko printzesa, hil zen (j. 1929).
• 1983. Amy Winehouse, britainiar abeslari eta konpositorea, jaio zen (h. 2011).
• 1983. William Boone, estatubatuar matematikaria, hil zen (j. 1920).
• 1984. Janet Gaynor, estatubatuar aktore eta margolaria, hil zen (j. 1906).
• 1986. Michelle Jenner, kataluniar aktorea, jaio zen.
• 1989. Oier Olazabal, gipuzkoar futbolaria, jaio zen.
• 2003. Estonia Europar Batasunean sartzeko erreferendumak aurrera egiten du.
• 2003. Xabier Gorostiaga, bilbotar jesuita, irakaslea eta garapenari lotutako gaietan aditua, hil zen (j. 1935).
• 2005. Robert Wise, estatubatuar zinema zuzendari, ekoizle eta editorea, hil zen (j. 1914).
• 2007. Jacques Martin, telebista aurkezle frantziarra, Biarritzen, hil zen (j. 1933).
• 2008. Tim Boal lapurtarrak irabazi zuen Rip Curl Pro Zarautz Surf Txapelketa.
• 2009. Patrick Swayze, estatubatuar aktore, dantzari, abeslari, musikagile eta telebistako ekoizlea, hil zen (j. 1952).
• 2014. Angus Lennie, eskoziar aktorea, hil zen (j. 1930).

Irailaren 13a

• K. a. 490. Maratongo gudua.
• 64. Julia Flavia erromatar noblea jaio zen (h. 91).
• 786. Al-Mamun kalifa jaio zen (h. 833).
• 1256. Alfontso X.ak herri izena eman zion Tolosari.
• 1475. Cesare Borgia, Italiako kapitain generala eta kardenala jaio zen (h. 1507).
• 1503. Italian, Michelangelok bere David lanari eman zion hasiera.
• 1598. Filipe II.a Espainiakoa (1556tik 1598ra), hil zen (j. 1527).
• 1688. María Luisa Gabriela Saboyakoa espainiar erregina jaio zen (h. 1714).
• 1788. New York AEBetako hiriburu bihurtu zen.
• 1819. Clara Wieck Schumann alemaniar konpositore eta pianojolea jaio zen (h. 1896).
• 1876. Sherwood Anderson estatubatuar idazlea jaio zen (h. 1941).
• 1881. Matila Ghyka, diplomatiko, matematikari, historiadore, idazle eta noble errumaniarra, jaio zen (h. 1965).
• 1892. Victoria Luisa Prusiakoa noble alemaniarra jaio zen (h. 1980).
• 1903. Claudette Colbert aktorea jaio zen (h. 1996).
• 1908. Mae Questel aktore estatubatuarra jaio zen (h. 1998).
• 1923. Primo de Riverak estatu kolpe bat eman zuen Espainian, diktadura ezarriz.
• 1936. Espainiako Gerra Zibilean, tropa faxistek Donostia eskuratu zuten.
• 1944. Jacqueline Bisset britainiar aktorea jaio zen.
• 1960. Kevin Carter Hegoafrikako argazkilaria jaio zen (h. 1994).
• 1961. Joan Karlos Borboikoa eta Greziako Sofiaren arteko ezkontzaren konpromiso ofiziala anuntziatu zuten.
• 1961. Dave Mustaine, Megadeth bandako estatubatuar gitarra eta abeslaria, jaio zen.
• 1967. Tim Owens estatubatura abeslaria eta Judas Priest bandako kidea jaio zen.
• 1968. Santi Millán aktorea jaio zen.
• 1971. Stella McCartney britainiar moda diseinatzailea jaio zen.
• 1974. ETAk jarritako bonba batek, hamabi pertsona erail zituen Madrilgo Rolando izeneko taberna batean.
• 1975. Rijksmuseum (Amsterdam), ero batek Rembrandten Gaueko erronda koadroa kutxiloz ebaki zuen.
• 1985. Japonian, Super Mario Bros atera zuten.
• 1987. Aníbal Gordon argentinar kriminala hil zen.
• 1993. Washington DC-en Gaza eta Jericoren autonomiarako printzipioen Deklarazioa. Isaac Rabin eta Yasser Arafatek eskua eman zioten elkarri.
• 2007. FIAk Vodafone McLaren Mercedes eskuderia zigortu zuen ekoizleen txapelketan puntuak kenduz eta 100 milioi dolarreko isuna jarriz, Ferrari zelatatu zuelako. Fernando Alonso eta Lewis Hamilton, piloto ofizialak, aske geratu ziren.

Irailaren 12a

Sehaska egutegiko izendegia: Iratze, Ira, Iratz, Iratxe, Gentzane eta Gentza.

• 1185. Androniko I.a Komneno, Bizantziar Inperioko enperadorea, hil zen (j. c. 1118).
• 1362. Inozentzio VI.a, Aita santua, hil zen.
• 1494. Frantzisko I.a Frantziakoa, Frantziako erregea, jaio zen (h. 1547).
• 1502. Kristobal Kolon oraingo Nikaraguaren kostara iritsi zen.
• 1504. Kristobal Kolon Espainiarantz abiatu zen bere Ameriketako 4. bidaia bukatu ondoren.
• 1594. Ipar Euskal Herrian zenbait herritar sorginak salatzen hasi ziren.
• 1612. Vasili IV.a Errusiakoa, Errusiako tsarra, hil zen (j. 1552).
• 1622. Tomas Zumarraga, Japoniara misiolari joan zen arabar domingotarra, Nagasakin, hil zen (j. 1577).
• 1683. Alfontso VI.a Portugalgoa, Portugalgo erregea, hil zen (j. 1643).
• 1700. Pedro Bardezi, bizkaitar frantziskotar misiolaria, Txileko Santiagon, hil zen (j. 1641).
• 1712. Jan van der Heyden, nederlandar pintorea eta grabatzailea, hil zen (j. 1637).
• 1739. Reinhard Keiser, alemaniar musikagilea eta opera-idazlea, hil zen (j. 1674).
• 1740. Johann Heinrich Jung-Stilling, alemaniar idazlea, jaio zen (h. 1817).
• 1764. Jean-Philippe Rameau, frantziar musikagile, organista, klabe-jotzaile eta musikaren teorialaria, hil zen (j. 1683).
• 1789. Jean-Paul Maratek L’ami du peuple liburuaren lehen alea argitaratu zuen.
• 1800. Pierre Charles Fournier de Saint-Amant, frantziar xakelaria, jaio zen (h. 1872).
• 1803. Aogust Brizeug, bretainierazko poeta, jaio zen (h. 1858).
• 1813. Joaquina Lopez de Madariaga, arabar poeta eta antzerkigilea, jaio zen (h. 1876).
• 1827. Robert Robert, kataluniar idazlea, jaio zen (h. 1873).
• 1838. Arthur Auwers, alemaniar astronomoa, jaio zen (h. 1915).
• 1860. Fernando Norzagarai, euskal militar eta politikaria, hil zen (j. 1808).
• 1874. François Pierre Guillaume Guizot, frantziar politikari eta historialaria, hil zen (j. 1787).
• 1884. Fernando Espinosa de los Monteros, gipuzkoar politikari eta diplomazialaria, jaio zen (h. 1937).
• 1885. Heinrich Hoffmann, alemaniar argazkilaria, Adolf Hitlerren argazkilari pertsonala, jaio zen (h. 1957).
• 1888. Leoncio Urabaien, nafar idazlea eta irakaslea, jaio zen (h. 1968).
• 1888. Maurice Chevalier, frantziar aktore eta abeslaria, jaio zen (h. 1972).
• 1889. Numa Denis Fustel de Coulanges, frantziar historialaria, hil zen (j. 1830).
• 1894. Friedrich Ebert junior, alemaniar politikaria, jaio zen (h. 1979).
• 1896. Marguerite Laugier, frantziar astronomoa, jaio zen (h. 1976).
• 1897. Irène Joliot-Curie, frantziar fisikari eta kimikaria, 1935eko Kimikako Nobel Saria, jaio zen (h. 1956).
• 1898. Ben Shahn, errusiar-estatubatuar margolaria, jaio zen (h. 1969).
• 1900. Haskell Curry, estatubatuar matematikaria, jaio zen (h. 1982).
• 1901. Ramón Serrano Súñer, espainiar politikari frankista, jaio zen (h. 2003).
• 1901. Tomas Garbizu, gipuzkoar organojole, txistulari eta musika-konpositorea, jaio zen (h. 1989).
• 1902. Juscelino Kubitschek de Oliveira, Brasilgo presidentea, jaio zen (h. 1976).
• 1904. Euros Bowen, galestar poeta, jaio zen (h. 1988).
• 1907. Louis MacNeice, irlandar idazlea, jaio zen (h. 1963).
• 1907. Ilia Txavtxavadze, georgiar idazlea eta politikaria, hil zen (j. 1837).
• 1912. Pierre Apestegi, euskal zinema zuzendari, gidoigile eta idazlea, jaio zen (h. 1972).
• 1913. Jesse Owens, estatubatuar atleta, Hitlerren garaiko Olinpiar Jokoetan 4 urrezko domina irabaztearren ospetsua, jaio zen (h. 1980).
• 1914. Desmond Llewelyn, galestar aktorea, jaio zen (h. 1999).
• 1916. Jesús Romeo, nafar politikari eta enpresaria, jaio zen (h. 2001).
• 1917. Juanito Lope, gipuzkoar eskultorea eta marrazkilaria, jaio zen (h. 1981).
• 1919. Leonid Andreiev, errusiar idazlea, hil zen (j. 1871).
• 1921. Stanisław Lem, zientzia fikzioko poloniar idazlea, jaio zen (h. 2006).
• 1922. Fermin Ezkurra, Osasunako presidentea 23 urtez, jaio zen (h. 2018).
• 1923. Julián Agirrezabal, bizkaitar txirrindularia, jaio zen (h. 2017).
• 1923. Jules Violle, frantziar fisikaria eta asmatzailea, hil zen (j. 1841).
• 1924. Jeanne Monteil, lapurtar olerkaria, jaio zen (h. 1999).
• 1924. Jan Piarre Soudre, Ixtilarte-Larreko, lapurtar bertsolaria, jaio zen (h. 2013).
• 1924. Amílcar Cabral, Ginea Bissauko politikaria, Afrikak XX. mendean eman duen iraultzaile nagusietakoa, jaio zen (h. 1973).
• 1924. Jose Migel Iturriotz, gipuzkoar pilotari eta Beasaingo alkatea, hil zen (j. 1869).
• 1926. Germán Sánchez Ruipérez, espainiar enpresaburua eta mezenasa, jaio zen (h. 2012).
• 1929. Rainis, letonierazko olerkaria, hil zen (j. 1865).
• 1931. Ian Holm, ingeles aktorea, jaio zen.
• 1931. Roger Planchon, frantziar antzerki-zuzendaria eta antzerkigilea, jaio zen (h. 2009).
• 1932. Modesto Carriegas, bizkaitar politikaria, jaio zen (h. 1979).
• 1934. Jekaterina Brexko-Brexkovskaia, errusiar militante eserista, iraultzaren amona deitua, hil zen (j. 1844).
• 1935. Rafael Anson, madrildar enpresaburua, RTVEko zuzendari nagusia, jaio zen.
• 1936. Guillermo Gómez Rivera, filipinar idazle eta hizkuntzalaria, jaio zen.
• 1936. Ignacio Astigarraga, bizkaitar txirrindulari ohia, jaio zen.
• 1936. Gonzalo Acosta, galiziar politikaria, fusilatua, hil zen (j. 1889).
• 1937. Joxe Mendiaga, euskal idazlea, Montevideon, hil zen (j. 1845).
• 1938. Hitlerrek Sudeteak erreklamatu zituen.
• 1938. Tatiana Troyanos, estatubatuar mezzo-sopranoa, jaio zen (h. 1993).
• 1939. Nobuyuki Oishi, japoniar futbolaria, jaio zen.
• 1939. Fiodor Raskolnikov, errusiar militante boltxebikea, hil zen (j. 1892).
• 1940. José Antonio Gaiarre, nafar nekazari eta politikaria, jaio zen.
• 1942. Tomás Marco Aragón, espainiar musikagilea, jaio zen.
• 1943. Juan de Dios Doval Mateo, Donostiako Zuzenbide Fakultateko irakaslea eta politikaria, jaio zen (h. 1980).
• 1943. Michael Ondaatje, kanadar eleberrigile eta poeta, jaio zen.
• 1943. SSetako komando batek, Otto Skorzeny kapitainaren agindupean, Mussolini Gran Sassoko presondegitik askatu zuen.
• 1943. Patxi Ezkiaga, gipuzkoar idazlea eta La Salleko anaia, jaio zen (h. 2018).
• 1943. Maite Gonzalez, gipuzkoar idazle eta itzultzailea, jaio zen.
• 1944. Yoshio Kikugawa, japoniar futbolaria, jaio zen.
• 1944. Leonard Peltier, amerindiar ekintzailea, preso politikoa eta Amerikar Indiar Mugimeduko kidea, jaio zen.
• 1944. Barry White, estatubatuar abeslaria, jaio zen (h. 2003).
• 1945. Richard Thaler, estatubatuar ekonomialaria, 2017ko Ekonomiako Nobel Saria, jaio zen.
• 1946. Mussoliniren gorpua, 4 hilabete azkarrago lapurtua izan zena, Pavian (Italian) aurkitu zuten.
• 1949. Bonnen Alemaniako Errepublika Federala edo Mendebaldeko Alemaniako aldarrikatu zuten. 1990 arte iraungo zuen.
• 1950. Anje Duhalde, lapurtar musikaria, jaio zen.
• 1950. Alberto Bustamante Belaúnde, Peruko lehen ministroa, jaio zen (h. 2008).
• 1950. René de Saint-Périer, frantziar arkeologoa, Goi Paleolitoan aditua, hil zen (j. 1877).
• 1951. Bertie Ahern, Irlandako Taoiseacha, jaio zen.
• 1953. AEBetan John Fitzgerald Kennedy Jacqueline Lee Bouvierrekin ezkondu zen.
• 1953. Nikita Krushchov SESBetako Alderdi Komunistaren Idazkari Orokor izendatu zuten.
• 1954. Robert Gober, estatubatuar eskultorea, jaio zen.
• 1955. Javier Ibarra Murillo, nafar historialaria, hil zen (j. 1876).
• 1956. Hans Carossa, alemaniar poeta eta eleberrigilea, hil zen (j. 1878).
• 1957. Hans Zimmer, alemaniar musika konposatzaile eta ekoizlea, nagusiki zinemarako soinu bandak konposatzen dituena, jaio zen.
• 1958. AEBetan, Clair Kilby, Texas Instruments-eko injineruak, lehenengo chip-a aurkeztu zuen.
• 1958. Koldo Royo, gipuzkoar sukaldaria, jaio zen.
• 1959. AEBetan Bonanza bota zuten lehen aldiz.
• 1959. Hisashi Kaneko, japoniar futbolari ohia, jaio zen.
• 1959. Ni jaio nintzen.
• 1961. Mylène Farmer, frantziar abeslaria, jaio zen.
• 1964. Patxi Telletxea, Nafarroa Baiko politikaria, jaio zen.
• 1964. Olatz Beobide, gipuzkoar aktore eta zuzendaria, jaio zen.
• 1965. Andoni Aiartza, bizkaitar futbolari ohi eta kirol-kazetaria, jaio zen.
• 1966. Anousheh Ansari, iraniar-estatubatuar ingeniaria, lehenengo emakume espazio-turista, jaio zen.
• 1966. Dorit Chrysler, austriar theremin jotzaile, musikagile, ekoizle eta abeslaria, jaio zen.
• 1973. Paul Walker, estatubatuar aktorea, jaio zen (h. 2013).
• 1974. Oleg Pashinin, uzbekistandar futbolari ohi eta entrenatzailea, jaio zen.
• 1974. Cristina Torrens, nafar tenislari ohia, jaio zen.
• 1976. Maciej Żurawski, poloniar futbolari ohia, jaio zen.
• 1977. Mohamed El Yaagoubi, marokoar futbolaria, jaio zen.
• 1977. Pia Tjelta, norvegiar aktorea, jaio zen.
• 1977. Sebastian Gonzalez, lapurtar pilotari ohia, jaio zen.
• 1977. Steve Biko, apartheidaren aurkako hegoafrikar ekintzailea, poliziak egindako torturen ondorioz, hil zen (j. 1946).
• 1981. Eugenio Montale, italiar olerkaria, 1975eko Literaturako Nobel Saria, hil zen (j. 1896).
• 1981. Jennifer Hudson, estatubatuar aktore eta abeslaria, jaio zen.
• 1982. Zoran Planinić, kroaziar saskibaloi jokalari ohia, jaio zen.
• 1982. Federico Moreno Torroba, espainiar musikagilea, hil zen (j. 1891).
• 1983. Sergio Parisse, italiar errugbi jokalaria, jaio zen.
• 1984. Odon Apraiz, gasteiztar hizkuntzalaria eta Euskaltzaindiaren sortzailea, hil zen (j. 1896).
• 1984. Lola Anglada, kataluniar haur-literaturako idazle, komikilari eta ilustratzailea, hil zen (j. 1892).
• 1985. Hiroki Mizumoto, japoniar futbolaria, jaio zen.
• 1986. Yuto Nagatomo, japoniar futbolaria, jaio zen.
• 1986. Emmy Rossum, estatubatuar aktorea, jaio zen.
• 1986. Ernst Haas, austriar argazkilaria, hil zen (j. 1921).
• 1986. Jacques Henri Lartigue, frantziar argazkilaria, hil zen (j. 1894).
• 1992. Anthony Perkins, estatubatuar aktorea, hil zen (j. 1932).
• 1992. Abimael Guzman atxilotu zuten Liman, Sendero Luminoso gerrilla maoistako burua.
• 1993. Raymond Burr, estatubatuar aktorea, hil zen (j. 1917).
• 1994. RM, hegokorear raperoa, dantzaria, konpositorea, ekoizlea eta modeloa, jaio zen.
• 1995. Jeremy Brett, ingeles aktorea, hil zen (j. 1933).
• 1996. Ernesto Geisel, Brasilgo presidentea, hil zen (j. 1907).
• 1996. Gorka Gurutzeta, gipuzkoar futbolaria, jaio zen.
• 1998. Hainbat euskal alderdi politiko abertzale (EAJ, EA eta HB),  Ezker Batuak eta Euskadiko 19 erakunde sozial eta sindikatuk Lizarrako Akordioa sinatu zuten.
• 2003. Johnny Cash, estatubatuar country, gospel, rock and roll eta rockabilly egile abeslari eta gitarrista, historiako handienetakoa, hil zen (j. 1932).
• 2006. Benedikto XVI.a aita santuak Islamari buruz egindako hitzaldi batek haserrea eta indarkeria sorrarazi zuten herrialde musulmanetan.
• 2006. Dionisio Txoperena, Dio, AEBetara emigratutako euskaldun artzaina, AT&T konpainiaren iragarki-kanpaina batean parte hartzeagatik ospetsua, Kalifornian, hil zen (j. 1954).
• 2007. Plazida Insausti, 110 urte eta 342 egun bizi izandako beasaindarra, hil zen (j. 1896).
• 2007. Juan Moral Espainiako Auzitegi Nazionaleko fiskalak 10 eta 15 urte bitarteko kartzela zigorrak eskatu ditu Udalbiltzako arduradunen aurka.
• 2008. Euskarazko Wikipedia Sexu artikuluarekin 30.000. artikulura ailegatu zen.
• 2008. David Foster Wallace, estatubatuar idazle eta irakaslea, hil zen (j. 1962).
• 2009. Norman Ernest Borlaug, estatubatuar agronomoa, iraultza berdearen bultzatzaile nagusia eta 1970eko Bakearen Nobel Saria, hil zen (j. 1914).
• 2010. Claude Chabrol, frantziar zinema zuzendaria, hil zen (j. 1930).
• 2011. Frantziako Marcoule eremu nuklearrean leherketa bat egon zen, zabor erradiaktiboen biltegian egondako sute baten ondorioz. Pertsona bat hil zen eta lau zauritu egon ziren.
• 2012. Jesús Felipe Armendaritz, bizkaitar politikari eta sindikalista, Bartzelonan, hil zen (j. 1945).
• 2013. Carlos Blanco Aginaga, gipuzkoar irakaslea, idazlea eta frankismoak erbesteratutako intelektual ezkertiarra, Kalifornian, hil zen (j. 1926).
• 2014. Ian Paisley, Ipar Irlandako erreberendoa eta politikari unionista, DUP alderdiko burua, hil zen (j. 1926).
• 2018. Rachid Taha, Frantzian bizi izandako aljeriar abeslaria eta ekintzailea, hil zen (j. 1958).
• 2021. Abimael Guzman, atxilotuta zegoen Sendero Luminoso gerrilla maoistako burua, hil zen (j. 1934).

Irailaren 11

 

Kataluniaren Eguna: Diada.

• 1297. William Wallaceen agindupean, eskoziarrek ingelesak garaitu zituzten Stirling zubiko guduan.
• 1609. Valentzian kristaututako musulmanen expultsioa dekretatu zen. Ondoren Espainia guztiko musulmanak bidaliko zituzten.
• 1792. Ingalaterran, sei gizonezko bitxien depositura dedikatzen zen etxe batera sartu ziren eta Hope Diamantea eta koroa ingelesaren beste bitxi batzuk lapurtu zituzten.
• 1802. Frantziak Italiako Piamonte bereganatu zuen.
• 1847. Pittsburgh-eko (Pensilvania) taberna batean, Stephen Fosterren Oh! Susanna abestia interpretatu zuten lehen aldiz.
• 1853. Telegrafo elektrikoa erabili zuten lehen aldiz.
• 1857. Mountain Meadows-eko sarraskia gertatu zen. AEB-etako oraingo Utah estatuan, bertako miliziak 120 pertsona erail zituen, 40 bat familia zihoazen mendebalderantz eta bertakoekin egin zuten topo sarraski handi hori gertatu zenean.
• 1906. Mohandas Karamchand Gandhik Bortizkariarik Gabeko Mugimendua hasi zuen.
• 1916. Quebec-eko zubia erori zen bigarren aldiz eta 11 pertsona hil ziren. Lehen aldiz abuztuaren 29an erori zen eta 75 pertsona hil ziren hartan.
• 1917. Ferdinand Marcos, diktadore filipinarra, jaio zen (h. 1989).
• 1926. Erroman (Italia)  Benito Mussoliniren aurkako atentatu bat izan zen eta inguruan pasatzen ziren 8 pertsona hil ziren.
• 1929. Autogiro batek (helikopteroaren aurrekaria) Mantxako Kanala zeharkatu zuen lehen aldiz.
• 1930. Italian Stromboli sumendiak eztanda egin zuen.
• 1941. Franklin Delano Roosevelt, estatubatuar presidenteak, Atlatiar Ozeanoan aurkitzen zuten edozein ontzi alemaniarri disparatzeko agindua eman zion armadari.
• 1941. AEBetan Pentagonoa eraikitzen hasi ziren.
• 1943. Minsk eta Lidan, naziek juduen ghetto suntsitzen hasi ziren.
• 1951. Florence Chadwick igeri zeharkatu zuen Mantxako Kanala, Ingalaterratik Frantziaraino; lehen emakumea izan zen joan etorria egiten.
• 1962. The Beatles taldeak lehen singlea bukatu zuten: Love Me Do.
• 1971. Nikita Khrustxov SESBeko militar, polikari eta buruzagia, hil zen (j. 1894).
• 1973. Txile: Augusto Pinochetek zuzendutako armadak herrialdearen kontrola hartu zuen eta Salvador Allendek bere buruaz beste egin zuen La Moneda jauregian.
• 1973. Txilen, Victor Jara abeslaria “Por la vida, contra el fascismo” erakusketara zihoan Salvador Allende presidente sozialista berriarekin, baina erakusketa ezin izan zen egin, estatu kolpea gertatu baitzen. Allende azken diskurtsoa ematen ari zen bitartean, Jara unibertsitatean ibili zen protesta kantak abestuz. Armadak Jara eta beste pertsona asko atxilotu zituen.
• 1987. Van Goghen Eguzkiloreak koadroa enkantean jarri zen eta prezioak garai hartako errekorra lortu zuen.
• 2001. AEBen New Yorkeko World Trade Center eta Washingtongo Pentagonoa eraikinek, hegazkin bidezko atentatuak jasan zituzten inoiz inork AEBetako lurraldean jo duen erasorik larriena sorraraziz. Bi hegazkinek New Yorkeko Dorre Bikiak jo zituzten eta 3.000 hildako eragin. Lau hezgazkin komertzial izan ziren: bi World Trade Centerren aurka, beste bat Washingtonen, Pentagonoaren aurka eta, azkena, Somerseten, Pentsilvanian. Ia 3.000 pertsona hil ziren eta Al Kaeda (Osama bin Ladenen aginduetara) taldeari egotzi zitzaion ardura. New Yorkeko atentatuek anabasa eta jaitsiera handiak eragin zituzten mundu guztiko burtsetan.
• 2006. 736 etorkin ailegatu ziren Kanariar Uharteetara Mauritaniatik itsasoz etorriak.
• 2008. Ekainberri, Ekaingo leizearen erreplika zabaldu zuten.

Irailaren 10a

• 1586. Vatikanon Egiptotik ekarritako obeliskoa kokatu zuten San Petri plazaren erdian.
• 1823. Simon Bolivar izendatu zuten Peruko presidente.
• 1831. Espainian Burtsaren Sorrerarako Legea egin zuten Madrilen.
• 1846. Elias Howe estatubatuarrak josteko makina patentatu zuen.
• 1898. Anarkista italiar batek Elizabeth Wittelsbach, Sissi, Austria-Hungariako enperatriza asasinatu zuen Ginebran. Luigi Luchenik estilete bat sartu zion bihotzan.
• 1909. Louisiana eta Mississippin egondako urakai indartsu batek 350 hildako inguru eragin zituen.
• 1919. Saint-Germain-en-Layeko Itunek Austro-Hungariar Inperioaren zatiketa ofizializatu zuten.
• 1938. Karl Lagerfeld, Alemaniako moda diseinatzailea, jaio zen.
• 1939. Kanadak gerra deklaratu zion Alemaniari, aliatuen multzoan Frantzia, Erresuma Batua, Zeelanda Berria eta Australiarekin batera jarriz.
• 1943. Bigarren Mundu Gerran Alemaniak Erromaren okupazioa hasi zuen.
• 1945. Vidkun Quislingek heriotza zigorra jaso zuen erregimen naziarekin kolaboratzeagatik.
• 1961. Italian 16 ikusle eta Wolfgang von Trips pilotua hil ziren istripuz Monzako zirkuitoan.
• 1967. Gibraltarrek botoa ematen du Erresuma Batuaren eta ez Espainiaren kide izatearen alde.
• 1977. Hamida Djandoubi hiltzailea gillotinatu zuten Frantzian, horrela exekutatutako azkena, heriotza zigorra 1981an ezeztu baitzen.
• 1979. Mustis (Øyvind Mustaparta), norvegiar teklista eta Dimmu Borgir taldeko kidea, jaio zen.
• 1981. Picassoren Gernika margolana New Yorkeko MoMAtik Madrila eraman zuten, beste 23 irudirekin batera.
• 1983. TV3, Kataluniako Telebista, jaio zen.
• 1986. ETAk Dolores Gonzalez Katarain Yoyes hil zuen Ordizian, ETAko buru izandakoa (j. 1954).
• 1987. Joan Paulo II.a Aita Santua Miamira iritsi zen, AEBetako lehen bisita egunean.
• 2002. Suitzan NBEn sartu zen.
• 2003. Anna Lindh, Suediako ministroa, labanaz zauritu zuten Stockholmko NK almazenetan eta, hurrengo egunean, hil egin zen.
• 2006. Michael Schumacher, 6 alditan Formula 1eko txapelduna, erretiratu zen.
• 2008. Genevan (Suitza), LHC del CERN partikula-azeleratzailea hasi zen funtzionatzen, 50 minutuko tartean 1.000 milioi protoi azeleratu zituelarik.

Irailaren 9a

Sehaska egutegiko izendegia: Arantza, Arantzazu, Arantxa eta Olarizu.

• Euskal Jai Eguna: Zarautz, aldiz, Ordizian Iraileko lehen aste osoko ASTEAZKENEAN ospatu ohi dira.
• Arantzazuko Andre Mariaren jaieguna.
• 384. Honorio erromatar enperadorea jaio zen (h. 423).
• 1087. Gilen I.a Konkistatzailea, Normandiako dukea eta Ingalaterrako erregea hil zen.
• 1466. Ashikaga Yoshitane, Ashikaga shogunerriko hamargarren shoguna, jaio zen (h. 1523).
• 1513. Jakobo IV.a Eskoziakoa, Eskoziako erregea hil zen (j. 1473).
• 1541. Pedro Alvarado konkistatzailearen alarguna izendatu zuten Guatemalako gobernadore. Hurrengo egunean hilko zen, errezatzen ari zen kapera eraitsi zenean.
• 1543. Maria Stuart eskoziarren erregina egin zuten 9 hilabete zituenean, Stirlingen.
• 1569. Pieter Bruegel Zaharra, flandriar margolaria  hil zen (j. 1525).
• 1585. Richelieu kardinala frantziar elizgizona eta ministroburua jaio zen (h. 1642).
• 1693. Ihara Saikaku, japoniar idazlea hil zen (j. 1641).
• 1737. Luigi Galvani italiar sendagile eta fisikaria jaio zen (h. 1798).
• 1789. William Cranch Bond estatubatuar astronomoa jaio zen (h. 1859).
• 1802. Karl August Friedrich Mahn alemaniar erromanista eta euskalaria jaio zen (h. 1887).
• 1828. Leo Tolstoi errusiar idazlea jaio zen (h. 1910).
• 1848. Elia Millosevich italiar astronomoa jaio zen (h. 1919).
• 1850. Kalifornia AEBetako lurralde izaten hasi zen.
• 1864. Francisco Iturrino euskal herritar jatorriko margolaria, Santanderren jaio zen (h. 1924).
• 1868. Gorgonio Renteria politikari jeltzalea eta euskal idazlea jaio zen (h. 1940).
• 1873. Max Reinhardt austriar antzerki-zuzendaria eta zinemagilea jaio zen (h. 1943).
• 1898. Stéphane Mallarmé frantziar olerkaria hil zen (j. 1842).
• 1906. Pietro Francisci italiar zinemagilea jaio zen (h. 1977).
• 1908. Cesare Pavese italiar idazle eta poeta jaio zen (h. 1950).
• 1909. Real Sociedad de Futbol sortu zen Donostian.
• 1911. Richard Baer alemaniar ofizial nazia jaio zen (h. 1963).
• 1911. Ahti Hammar, Finlandiako udalerrietako hainbat armarri marraztu zituen gizona, jaio zen (h. 1979).
• 1912. Felipe del Río bilbotar hegazkinlaria, Gerra Zibil garaian aparteko hegazkinlari izandakoa jaio zen (h. 1937).
• 1912. Jaroslav Vrchlický txekiar idazlea hil zen (j. 1853).
• 1918. Oscar Luigi Scalfaro, Italiako 9. Presidentea, jaio zen (h. 2012).
• 1922. Hans Georg Dehmelt, alemaniar-estatubatuar fisikaria, 1989ko Fisikako Nobel Saria jaio zen.
• 1922. Álvaro de Laiglesia gipuzkoar eleberrigilea, antzerkigilea eta kazetaria jaio zen (h. 1981).
• 1923. Daniel Carleton Gajdusek, estatubatuar sendagile eta biofisikaria, 1976ko Medikuntzako Nobel saria jaio zen (h. 2008).
• 1928. Sol LeWitt estatubatuar artista jaio zen (h. 2007).
• 1930. Joaquín Penina kataluniar anarkista hil zen (j. 1900 edo 1901).
• 1931. Waldemar Świerzy poloniar marrazkigilea jaio zen (h. 2013).
• 1935. Hilario Azkarate bizkaitar esku pilotaria jaio zen (h. 2012).
• 1939. Andrew Crommelin frantziar-irlandar astronomoa hil zen (j. 1865).
• 1941. Otis Redding estatubatuar soul abeslaria jaio zen (h. 1967).
• 1941. Dennis Ritchie, estatubatuar fisikaria, C programazio lengoaiaren sortzailea eta Unix sistema eragilearen sortzaileetako bat jaio zen (h. 2011).
• 1942. Juan Luis Panero espainiar poeta jaio zen (h. 2013).
• 1942. Abioi japoniar batek Brookings (Oregon) bonbardatu zuen. AEBk kontinentean II. Mundu Gerran izandako atake bakarra izan zen.
• 1943. Alexander Patch estatubatuar jeneralak Guadalcanalgo kanpaina amaitu zela aldarrikatu zuen.
• 1947. Grace Murray Hopperek bug bat (zomorro bat) aurkitu zuen ordenagailu batean, kalkulu batean akats bat sortzen zuena.
• 1960. Hugh Grant ingeles aktorea jaio zen.
• 1965. Tibet Txinako eskualde izango zela erabaki zen.
• 1976. Mao Zedong, Txinako Alderdi Komunistako buruzagia eta Txinako presidentea, hil zen (j. 1893).
• 1978. Hugh MacDiarmid, eskoziar olerkaria hil zen (j. 1892).
• 1980. Harold Clurman estatubatuar zinemagilea hil zen (j. 1901).
• 1981. Jacques Lacan frantziar psikiatra hil zen (j. 1901).
• 1982. Unai Muñoa euskal bertsolaria jaio zen.
• 1985. Paul John Flory estatubatuar kimikaria, 1974ko Kimikako Nobel Saria, hil zen (j. 1910).
• 1990. Nicola Abbagnano filosofo italiarra hil zen (j. 1901).
• 1990. Haley Reinhart estatubatuar abeslaria jaio zen.
• 1991. Tadjikistanek SESBetik independentzia aldarrikatu zuen.
• 1991. Tadjikistanek SESBetik independentzia aldarrikatu zuen.
• 1991. Kelsey Chow estatubatuar aktorea jaio zen.
• 1993. Palestinaren Askapenerako Erakundea ofizialki onartu zuen Israel estatu legitimoa dela.
• 1996. Oskorri musika taldeak 25. urteurrena ospatzeko kontzertua egin zuen Getxon.
• 1997. Burgess Meredith aktore estatubatuarra hil zen (j. 1907).
• 1998. Gustavo Petriccioli politiko eta ekonomialari mexikarra hil zen (j.1998).
• 1998. Lucio Battisti italiar abeslaria hil zen (j. 1943).
• 2001. Ahmad Shah Massud komandante afganoa hil zen (j. 1953).
• 2003. Edward Teller hungariar-estatubatuar fisikaria, hidrogeno bonbaren aita, hil zen (j. 1908).
• 2007. Helmut Senekowitsch austriar futbolari eta entrenatzailea hil zen (j. 1933).
• 2007. Oriok, zazpi urte estropada irabazi gabe egon ondoren, Kontxako Bandera irabazi zuen 31. aldiz.
• 2008. Richard Oribek urrezko domina lortu zuen igeriketan, eta marka hautsi, Pekingo Paralinpiar Jokoetan.
• 2009. Bat-bateko uholdeek 30 pertsona baino gehiago hil zituzten Turkiako Istanbul hirian.
• 2011. Josep Termes, kataluniar historialaria, XIX. eta XX. mendeetako kataluniar langileen mugimenduan espezializatua hil zen (j. 1936).
• 2013. Patricia Blair estatubatuar aktorea hil zen (j. 1933).

Irailaren 8a

Koruko Amabirjina.

• 1157. Rikardo Lehoi Bihotz, Ingalaterrako erregea (1189–1199), jaio zen.
• 1636. Harvard Unibertsitatea sortu zen Estatu Batuetan, hasieran New College izena hartu arren.
• 1645. Francisco de Quevedo idazlea hil zen (j. 1580).
• 1749. Dominique Joseph Garat jaio zen Baionan (h. 1833).
• 1873. Emilio Castelar Espainiako Lehen Errepublikako lehendakari egin zuten.
• 1888. Isaac Peralek urpekontzia ureratu zen.
• 1900. 6.000 pertsona baino gehiago hil ziren Texasen (AEB) urakan baten ondorioz.
• 1917. Errusiar inperioa abolitu eta errepublika bihurtu zuten.
• 1920. AEBetako airezko lehen korreo zerbitzua hasi zen.
• 1930. Jose Luis Isasi Montalban Gasteizko jaietan Zeledon izandako lehenengo pertsona jaio zen, Gasteizen (h. 2007).
• 1944. Bigarren Mundu Gerra: lehenengo V2 bonba bota zuten Britainia Handian.
• 1951. AEBek eta Japoniak elkarrekin bake eta segurtasun akordioak sinatu zituzten.
• 1972. UNED sortu zen.
• 1974. AEBetan, Gerald Ford lehendakariak Richard Nixonen delituei indultua eman zien.
• 1991. Mazedoniak Jugoslaviarekiko independentzia proklamatu zuen.
• 2003. Leni Riefenstahl, Alemaniako zinemagilea, hil zen (j. 1902).
• 2004. NASAren Genesis sondak lurrarekin talka egin zuen bere jausgailuak huts egin ondoren.
• 2004. Matias Prats Cañete, NO-DOko ahots ezaguna izandako kazetari espainiarra, zendu zen.

Irailaren 7a

• K. a. 1251. Greziar mitologiaren arabera, Herakles jaio zen Greziako Tebas herrian, eguzki eklipse batean.
• 70. Erromatarrek altxamendu judua garaitu eta Jerusalem bereganatu zuten.
• 1191. Hirugarren Gurutzadan Rikardo I.ak Saladino garaitu zuen Arsufeko borrokan.
• 1533. Isabel I.a jaio zen, Tudor dinastiako Ingalaterra eta Irlandako azken erregina (1558–1603).
• 1776. Historiako lehenengo urpeko erasoa. AEBetako Turtle urpeko misilak Britainia Handiko Eagle ontziari eraso egin zion New Yorken.
• 1812. Napoleonek Errusia tsarraren armada garaitu zuen Borodinoko borrokan.
• 1813. “Osaba Sam” terminoa erabili zen lehen aldiz, AEB aipatzeko.
• 1821. Simon Bolivarren buruzagitzapean Kolonbia Handiko Errepublika ezarri zen, gaur egungo Kolonbia, Venezuela, Panama eta Ekuador hartzen zituen herrialdea.
• 1822. Dom Pedro I.ak Brasil Portugaldik independizatu zuen.
• 1860. Garibaldik Napoli okupatu zuen.
• 1873. Nicolas Salmeron Alonsok dimisioa aurkeztu zuen Espainiako Lehenengo Errepublikaren lehendakari bezala, ez baitzituen heriotza zigorrak sinatu nahi.
• 1899. Jesus Maria Leizaola abokatua eta EAJko burua, Donostian, lehendakaria atzerrian izango zena (h. 1989).
• 1909. Erreala futbol taldea sortu zuten Donostian.
• 1925. Alhucemaseko Lehorreratzea egun honetarako aurreikusi zen, Rifeko gerrari bukaera emateko. Oso eguraldi txarra eta atzeratu egin zuten irailaren 8ra arte.
• 1930. Belgikako Balduino I.a jaio zen (h. 1993).
• 1940. Bigarren Mundu Gerran Alemania naziak Londresen aurkako airezko erasoak hasi zituen.
• 1942. Gestapok 8.700 judu ukraniar eraman zituen Belzeceko hondamendi esparrura.
• 1949. George Elton Mayo australiar soziologoa jaio zen (j. 1880).
• 1951. Chrissi Hynde, AEBetako The Pretenders taldeko abeslari eta gitarra, jaio zen.
• 1977. Torrijos-Carter Itunak sinatu ziren. AEB Panamako kanalaren jabegoa Panamako errepublikari tranferitzen joango zaio.
• 1980. Patxi Usobiaga Eskaladako Munduko Kopako irabazlea jaio zen.
• 1986. Frente Patriotico Manuel Rodriguez taldeko kide batzuk egindako Txileko diktadore Augusto Pinocheten kontrako atentatu saiakerak huts egin zuen. 10 urteko hilobarekin zihoan eta 5 eskolta hil ziren bertan eta berari ez zitzaion ezer gertatu.
• 1998. Gabriel Urralburu 11 urteko kartzela zigorrera kondenatu zuten legez-kanpoko komisioak kobratu eta ustelkeriagatik.
• 1998. Google bilattzailea jaio zen ofizialki AEBn.
• 2009. Real Sociedad futbol taldeak 100 urte betetzen ditu bere sorreratik.

Irailaren 6a

• 1522. Juan Sebastian Elkano nabigatzailea Cadizera iritsi zen, munduari bira eman ostean itsasontzi bat eta 19 gizonekin.
• 1724. Filipe V.a Espainiakoak berriro hartu zuen koroa, bere semea zen Luis hil ondoren (Luis 7 hilabete eta erdi izan zen errege).
• 1757. Marie-Joseph Paul Yves Roch Gilbert du Motier, Lafayetteko markesa, jaio zen (h. 1834).
• 1766. John Dalton, materiaren teoria atomikoa garatu zuen zientzilari britainiarra, jaio zen (h. 1844).
• 1932. Gorte espainiarrak, Kode Penalaren erreforman, bizitza osorako kartzela zigorra baztertu zuten.
• 1936. Nazionalak Irunen sartu ziren, errepublikarrei mendebaldeko Frantziarako bidea itxiz.
• 1938. Alfontso Borboikoa, Asturiaseko Printze ohia eta Joan Karlosen osaba, hil zen auto istripu batean.
• 1941. Holokaustoa: Alemaniarrek okupatutako guneetan, 6 urtetik gorako judu guztiek Daviden izarra eta “judu” hitza idatzita izan behar dute derrigorrez.
• 1948. Karlos Argiñano sukaldari, aktore, enpresaburu eta telebista aurkezle beasaindarra, jaio zen.
• 1983. Txilen Pinocheten aurkako protestak izan ziren eta 11 hildako, 25 zauritu eta atxilotu pila izan zen emaitza.
• 1991. Errusian, Mijail Gorbachovek baltiar errepubliken (Estonia, Lituania eta Letonia) independentzia onartu zuen.
• 2005. Kalifornia ezkontza homosexualak onartzen dituen AEBetako lehen estatua da .
• 2007. Luciano Pavarotti opera abeslari italiarra, hil zen pankreako minbizi baten ondorioz (j. 1935).

Irailaren 5a

• Antzar eguna Lekeition.
• 1526. García Jofre de Loaisaren espedizioak –Urdaneta beraiekin zihoalarik- Magallanes–Elkano espedizioko kide izandako Gonzalo de Vigo, aurkitu zuen.
• 1638. Luis XIV.a, Frantziako eta Nafarroako errege izango zena (1643–1715), jaio zen (h. 1715).
• 1666. Londreseko sute handia itzaldu zuten.
• 1717. Ingalaterrako Jurgi I.ak, urtebeteko epean errenditzen ziren pirata, kontrabandista eta abenturazaleentzako barkamena aldarrikatu zuen.
• 1774. Philadelphian kolonia estatubatuarren lehen Kongresu Kontinentala bildu zen.
• 1775. Juan Martin Diez, El Empecinado, Espainiako Independentzia Gerran borrokatu zuen gerrilaria jaio zen (h. 1825).
• 1793. Frantziako Konbentzio nazionalaren aginduak betez Terrorea hasi zen, hamar hilabeteko errepresio eta gillotina bidezko exekuzio garaia.
• 1847. Jesse James, bandolero estatubatuarra jaio zen. 1883an hilko zen.
• 1877. Zaldi Ero buruzagi siouxa hil zuen baionetaz soldatu estatubatuar batek (j. 1849).
• 1887. Exeter hiriko Theatre Royalren sutean 186 hildako izan ziren.
• 1918. Eusko Ikaskuntzak Oñatin egin zuen batzarra eta Euskaltzaindia sortzea erabaki zuten.
• 1936. Federico Borrell Garcia, anarkista espainiarra, hil zuten (j. 1912).
• 1936. Beryl Markham estatubatuarrak Ozeano Atlantikoa zeharkatu zuen ekialde-mendebalde norabidean. Lortu zuen lehen emakumea izan zen.
• 1946. Freddie Mercury, Queen taldeko abeslaria, jaio zen (h. 1991).
• 1972. Municheko sarraskia: Irail Beltza zeritzon talde palestinarrak 11 atleta israeldar asasinatu zituen. Alemaniako Municheko 1972ko Udako Olinpiar Jokoak ziren eta bertan bahitu zituzten.
• 1991. Errusia: SESBeko Sobiet Gorena autodesegin zen, estatu independenteei bide emanez.
• 1997. Teresa Kalkutakoa dohatsua, misiolari ezaguna eta Bakearen Nobel Saria, hil zen (j. 1910).
• 2006. Espainiako Gerra Zibilean Euskal Herritik ihes egin behar izan zuten haurrei omenaldia egin zitzaien Gasteizen.
• 2007. Nikaraguan Felix urakanak hainbat hildako eta kalte material ugari utzi zituen.
• 2008. Mikel Errazkin, Sorotan Bele euskal musika taldearen sortzaileetakoa eta konpositorea, hil zen (j. 1973).

Irailaren 4a

• 476. Odoakro buruzagi germaniarrak Ravenna bereganatu zuen eta Romulo Augustulo kargutik kendu, Mendebaldeko Erromatar Inperioa desagertuz.
• 1535. Barbarroja piratak Maó (Mahon) hiria sakeatu zuen.
• 1781. Espainia Berria: Gaspar de Portola, Junipero Serra eta 44 kolono espainiarrek El Pueblo de Nuestra Señora La Reina de Los Ángeles de Porciúncula izeneko herria sortu zuten Kearen Bailara deitzen zioten lurraldean, gaur egungo Los Angeles.
• 1870. Frantzian 3. Errepublika aldarrikatu zen.
• 1882. AEBetako New Yorken iluminazio elektrikoaren lehen sarea ezarri zuten.
• 1885. AEBetako New Yorken lehen autoserbitzuko jatetxea ireki zuten.
• 1886. AEBetan Geronimo eta bere tribua iparramerikar armadaren aurrean amore eman zuten.
• 1917. Henry Ford II.a, estatubatuar auto ekoizlea, jaio zen (h. 1987).
• 1936. Espainiako Gerra zibila: Jose Giral erori ondoren, Francisco Largo Caballerok gobernu berria eratu zuen.
• 1941. Bigarren Mundu Gerra: alemaniarrek Leningradoren (gaur, San Petersburgo) aurkako asedioa eta bonbardaketa hasi zuten. 900 egun iraungo zuen.
• 1951. Kable koaxiala inaguratu zuten, AEBetan telebistako lehen transmisio transkontinentala ahalbidetuko zuena.
• 1970. Salvador Allende hautatu zuten Txileko presidente.
• 1986. Yasser Arafatek NBErean erabakia onartu zuen, Israeleko estatuaren izatea onartuz.
• 1989. Georges Simenon, idazle belgiarra, hil zen (j. 1903).

Irailaren 3a

• 301. San Marinoko errepublika sortu zen, gaur egun existitzen den errepublika zaharrena.
• 1188. Ingalaterra. Rikardo Lehoi Bihotza edo Rikardo I.a Ingalaterrakoa errege egin zuten Westminsterreko abadian.
• 1539. Ignazio Loiolakoak Paulo III.a aitasantuari Jesusen Konpainia sortzeko aurkeztu zituen estatutuak onartzen dira.
• 1658. Oliver Cromwell politikari eta militar ingelesa, hil zen (j. 1599).
• 1713. Terrassa (Katalunia): Borboien tropek hiribildua okupatu, su eman eta arpilatu zuten hiru egunetan zehar.
• 1783. Amerikako Estatu Batuetako independentzia gerra Parisko ituna sinatuz amaitu zen.
• 1864.  Alfred Nobelen fabrika batean eztanda izan zen. Glizerina egiten zen fabrika hartan, dinamita ekoizteko ezinbesteko produktua.
• 1888. George Eastmanek lehen roilo eta Kodak kamera patentatu zituen.
• 1899. Errose Bustintza idazlea jaio zen, Mañarian (h. 1953).
• 1902. Bilboko Euskalduna ontziolan lehen itsasontzia ureratu zuten.
• 1939. Pablo Neruda poeta Valparaisora iritsi zen Winnipeg ontzian. Berarekin Frantziatik Txileko kontsulak ateratako espainiar emigrante ugari datoz.
• 1939. Frantziak eta Britainia Handiak (beste batzuen artean) gerra deklaratu zioten Alemaniari.
• 1949. Pablo Fermin Irigarai, Larreko, mediku eta idazlea hil zen, Iruñean (j. 1869).
• 1955. Steve Jones, Sex Pistols taldeko gitarra, jaio zen.
• 1967.  Suediak zirkulatzeko eskuina hartu zuen.
• 1969. Ho Chi Minh Vietnamgo iraultzaile eta presidentea hil zen (j. 1890).
• 1978. Joan Paulo I.a Aita Santu egin zuten. Urte bereko irailaren 28an hilko zen.
• 1986.  Hegoafrikako Desmond Tutu apezpiku anglikanoa eta apartheidaren aurkako ekintzailea, Lurmutur Hiriko (ingelesez Cape Town, Afrikaans hizkuntzaz Kaapstad eta xhosaz Ikapa; gazteleraz, Ciudad del Cabo) artzapezkiku izendatu zuten. Bakearen Nobel Saria lortuko zuen 1984an.
• 2002. Fernando Murua Quintana “Fernandito”, La Polla musika taldeko bateria-jolea, hil zen (j. 1962).
• 2004. Beslango eskolako sarraskia: errusiako armada indarrez sartu zen txetxeniar erradikalek bahituta zeukaten eskolan, 344 hildako eraginez, gehienak haurrak eta irakasleak.
• 2006. Espainiar Selekzioa Munduko garaile izan zen lehen aldiz Japonian, Greziari 47-70 irabazi ondoren. Gason lesionatuta zegoen.
• 2006. 2.000 etorkinetik gora ailegatu ziren Kanariar Uharteetara asteburu bakar batean, inoizko kopururik handiena.
• 2007. Euskaltube, bideoak jarri eta ikusteko euskarazko ataria, abian jarri zen.

Irailaren 2a

Santu kristauak: Andoni, Dorleta, Dorotea, Filipe, Hermoxenes eta Maxima.

Sehaska egutegiko izendegia: Dorleta, Andolin eta Andoni.

San Antolin eguna Lekeition.

• K. a. 490. Maratoiko gudua gertatu zen eta greziarrek pertsiarrak garaitu zituzten. Filipidesek lasterka eraman zuen garaipenaren mezua Atenasera, historiako lehen Maratoia eginez.
• K. a. 44. Kleopatra VII.a faraoiak bere seme Ptolomeo XV.a errege izendatu zuen.
• K. a. 31. Erromako gerra zibilaren bukaera: Actiumeko bataila: Grezia mendebaldeko kostetan, Augustok Marko Antonio eta Kleopatra VII.aren tropak garaitu zituen.
• 421. Konstantino III.a, erromatar enperadorea, hil zen.
• 459. Simeon Estilita, kristau aszeta, hil zen.
• 1211. Joan Tarazonakoa, nafar elizgizona, Iruñeko apezpikua, hil zen.
• 1274. Munetaka Printzea, Japoniako Kamakura shogunerriko seigarren shoguna, hil zen (j. 1242).
• 1548. Vincenzo Scamozzi, pizkundeko veneziar arkitektoa, jaio zen (h. 1616).
• 1566. Taddeo Zuccaro, italiar margolari manierista, hil zen (j. 1529).
• 1606. Karel van Mander, flandriar margolaria, hil zen (j. 1548).
• 1620. Mayflower bukea Plymouthetik atera zen, 102 peregrinos puritano zeramatzalarik.
• 1652– José de Ribera, kataluniar margolaria eta imprimatzailea, hil zen (j. 1591).
• 1666. Sute handi bat izan zen Londresen.
• 1667. Parisen kaleetako argia instalatu zuten. Lehenengoa da.
• 1680. Per Brahe gaztea, suediar soldadu eta estatista, hil zen (j. 1602).
• 1708. Sebastian Mendiburu euskal idazlea jaio zen Oiartzunen (h. 1782).
• 1752. Britainia Handiak eta bere koloniek gregoriar egutegia hartu zuten.
• 1767. Juan Francés de Iribarren, nafar musikagilea, hil zen (j. 1699).
• 1778. Louis Bonaparte, Napoleon I.aren anaia, Holandako erregea, jaio zen (h. 1846).
• 1792. Frantziar Iraultzako iraileko sarraskietan, 3 gotzain katoliko eta 200 erlijioso baino gehiago erail zituzten.
• 1805. Esteban Echeverria, euskal jatorriko argentinar idazlea, jaio zen (h. 1851).
• 1811. Jacob Christian Jacobsen, daniar enpresagizon eta filantropoa, jaio zen (h. 1887).
• 1814. Ernst Curtius, alemaniar historialaria, humanista, kritikaria eta jakituna, jaio zen (h. 1896).
• 1840. Giovanni Verga, italiar idazlea (h. 1922).
• 1845. Bernardino Rivadavia, argentinar politikaria, Río de la Platako Probintzia Batuetako presidentea, hil zen (j. 1780).
• 1853. Wilhelm Ostwald, alemaniar kimikari eta filosofoa, 1909ko Kimikako Nobel Saria, jaio zen (h. 1932).
• 1854. Hans Jæger, norvegiar idazlea, jaio zen (h. 1910).
• 1854. Paul Vieille, fantziar fisikaria, kerik gabeko bolboraren asmatzailea, jaio zen (h. 1934).
• 1865. William Rowan Hamilton, irlandar matematikari, fisikari eta astronomoa, hil zen (j. 1805).
• 1872. Nikolai Frederik Severin Grundtvig, daniar idazlea, hil zen (j. 1783).
• 1876. Francesc Cambó, kataluniar politikari kontserbadorea, abokatua eta finantzaria, jaio zen (h. 1947).
• 1877. Frederick Soddy, britainiar fisikari eta kimikaria, 1921eko Kimikako Nobel Saria, jaio zen (h. 1956).
• 1894. Joseph Roth, austriar idazlea, jaio zen (h. 1939).
• 1901. AEBetan, Theodore Rooseveltek bere diskurtso ezaguna ematen du: “Ez ezazu ahotsa altxa, baina egurra zurekin eraman” (Big stick).
• 1909. Ramon Goikoetxea, Evangelista de Ibero, nafar kaputxinoa, hil zen (j. 1873).
• 1910. Henri Rousseau, frantziar margolaria, hil zen (j. 1844).
• 1916. Ömer Lütfi Akad, turkiar zinema zuzendaria, jaio zen (h. 2011).
• 1917. César del Villar, bizkaitar militar eta politikaria, hil zen (j. 1843).
• 1918. John Forrest, Australiaren esploratzailea, politikaria, eta Australiako estreinako lehen ministroa, hil zen (j. 1847).
• 1919. Jose Luis Orbegozo, euskal enpresaburua eta Errealako presidentea, jaio zen (h. 2010).
• 1920. Mónica Echeverría, txiletar idazlea, jaio zen.
• 1923. René Thom, frantziar matematikaria, jaio zen (h. 2002).
• 1924. Daniel Arap Moi, Kenyako presidentea, jaio zen.
• 1925. USS Shenandoah zepelin estatubatuarrak istripua izan zuen 14 lagunen heriotza eraginez.
• 1933. Mathieu Kérékou, Beningo presidentea, jaio zen (h. 2015).
• 1934. Allen Carr, britainiar idazlea, jaio zen.
• 1935. Jose Maria Palacios, Ogeta, gasteiztar pilotaria, jaio zen. (h. 2002)
• 1936. Andrew Grove, Intel txip-enpresaren sortzaileetako bat, jaio zen.
• 1936. Isaac Puente, euskal herritar sendagilea eta anarkismoaren teorialaria, Pancorbon fusilatua, hil zen (j. 1896).
• 1937. Pierre de Coubertin, historialari eta pedagogo frantziarra eta Olinpiar Joko modernoen sortzailea, hil zen (j. 1863).
• 1937. Pierre de Coubertin, frantziar historialari eta pedagogoa eta Olinpiar Joko modernoen sortzailea, hil zen (j. 1863).
• 1937. Aleksandr Xliapnikov, errusiar militante boltxebikea, hil zen (j. 1885).
• 1939. Jack Lang, frantziar politikaria, jaio zen.
• 1939. Henry Mintzberg, kanadar irakaslea, kudeaketa eta antolakuntza teoriak taxutzeagatik ezaguna, jaio zen.
• 1940. Régis Debray, frantziar idazlea eta saiakeragilea, jaio zen.
• 1940. Alejandro Rojas-Marcos, andaluziar politikaria, Sevillako alkate ohia, jaio zen.
• 1943. Aleksandr Kholevo, errusiar matematikaria, informatika kuantikoaren aitzindarietako bat, jaio zen.
• 1944. Anna Frank ume judua (15 urte) Auschwitzeko kontzentrazio-esparrura bidali zuten, hilabete batzuk geroago hilko zen tokira.
• 1945. Japoniak ofizialki sinatu zuen baldintzarik gabe amore ematea Bigarren Mundu Gerran, gatazka amaituz.
• 1945. Vietnamen, Ho Chi Minh-ek bere herrialdea Frantziarekiko independizatu zela aldarrikatu zuen.
• 1946. Patri Urkizu, gipuzkoar idazlea eta Euskal Filologian doktore EHUn, jaio zen.
• 1947. Arévalo, espainiar umorista eta aktorea, jaio zen.
• 1947. Pepe Rubianes, katalunian bizi izandako galiziar aktore eta antzerki-zuzendaria, jaio zen (h. 2009).
• 1948. Christa McAuliffe, espazioan bidaiatzeko hautatutako lehen herritar zibila, jaio zen (h. 1986).
• 1949. Roger Collins, ingeles historialaria, Erdi Aroan aditua, jaio zen.
• 1951. Mark Harmon, estatubatuar aktorea, jaio zen.
• 1951. Doroteo Ziaurritz, gipuzkoar sendagilea eta politikaria (j. 1883).
• 1953. Ahmad Shah Massoud, Afganistango mujahidinen buruzagia, Sobietarren aurkako gerran garrantzi handiko paperduna, jaio zen (h. 2001).
• 1961. Carlos Valderrama, kolonbiar futbolaria, jaio zen.
• 1963. Arantza Aldalur, gipuzkoar idazlea, jaio zen.
• 1964. Keanu Reeves, Libanon jaiotako kanadar aktorea, jaio zen.
• 1965. Lennox Lewis, britainiar-kanadar boxeolari ohia, jaio zen.
• 1966. Salma Hayek, mexikar aktorea, jaio zen.
• 1967. Ana Ruiz Mitxelena, gipuzkoar futbolaria, emakumezkoen Espainiako selekzioan parte hartzen zuen lehen jokalaria, jaio zen (h. 1993).
• 1967. Paddy Roy Bates izeneko britainiarrak Roughs Tower okupatu eta Sealandeko Printzerria sortu zuen.
• 1967. Iruñean Sadar estadioa inauguratu zen, Osasuna taldearen futbol zelaia.
• 1968. Josep Rull, kataluniar abokatu eta politikaria, CDC alderdiko idazkari nagusia, jaio zen.
• 1968. Cynthia Watros, estatubatuar aktorea, jaio zen.
• 1969. Ho Chi Minh, Vietnameko Alderdi Komunistaren sortzailea eta Vietnamgo Errepublika Demokratikoko lehenengo presidentea, hil zen (j. 1890).
• 1970. NASAk Apolo Proiektuko ilargirako bi misio bertan behera utzi zituela iragarri zuen: Apolo 15a eta Apolo 19a.
• 1972. Ignacio Baleztena Azkarate, nafar abokatu, idazle eta politikari karlista, hil zen (j. 1887).
• 1973. J.R.R. Tolkien, ingeles filologo, irakasle eta Eraztunen Jauna idatzi zuen fantasia epikoko idazle hegoafrikarra, hil zen (j. 1892).
• 1977. Frederic Kanoute, maliar futbolaria, jaio zen.
• 1978. Juan Laurentino Ortiz, argentinar idazlea, hil zen (j. 1896).
• 1980. Txema Romera, nafar atleta, 400 metro hesidunetan aditua, jaio zen.
• 1981. Tadeusz Baird, poloniar musikagilea, hil zen (j. 1928).
• 1983. Arkaitz García, arabar igerilari paralinpikoa, jaio zen.
• 1984. Lorenzo Hurtado de Saratxo, bizkaitar enpresaburu eta politikaria, Bilboko alkatea, hil zen (j. 1889).
• 1985. 1912an izozmendi batek hondoratutako Titanic transatlantiko ospetsua aurkitu zuten.
• 1986. Efrén Vázquez, bizkaitar motoziklismoko pilotua, jaio zen.
• 1986. Jose Lipperheide, alemaniar jatorriko bizkaitar finantza-gizona, hil zen (j. 1906).
• 1987. Xabier Zabalo, nafar txirrindularia, jaio zen.
• 1988. Javi Martinez, nafar futbolaria, jaio zen.
• 1989. Ekhi Erremundegi, lapurtar bertsolaria, jaio zen.
• 1990. Transnistriak bere burua errepublika sobietar izendatu zuen, baina Mikhail Gorbatxev presidente sobietarrak erabakia baliogabetzat jo zuen.
• 1991. AEBek Baltikoko errepubliken independentzia aitortu zuen: Estonia, Letonia eta Lituania.
• 1991. Alfonso García Robles, mexikar diplomatikoa, 1982ko Bakearen Nobel Saria, hil zen (j. 1911).
• 1991. Laura Riding, estatubatuar idazle eta literatura kritikoa, hil zen (j. 1901).
• 1992. Barbara McClintock, estatubatuar genetista eta botanikaria, 1983ko Medikuntzako Nobel Saria, hil zen (j. 1902).
• 1993. Eduardo García Máynez, mexikar filosofo eta legegizona, hil zen (j. 1908).
• 1995. Václav Neumann, txekiar orkestra-zuzendaria, hil zen (j. 1920).
• 1997. Victor Emil Frankl, austriar psikoanalista, logoterapiako psikoanalisi eskolaren sortzailea, hil zen (j. 1905).
• 1998. Legez kanpo utziko zutela aurrikusiz, ezker abertzaleak proiektu politiko berria aurkeztu zuen, Euskal Herritarrok izenekoa.
• 2001. Christiaan Barnard, hegoafrikar kirurgialaria, gizakien arteko arrakastadun lehenengo bihotz-transplantea egin zuena, hil zen (j. 1922)
• 2004. Joan Oró, kataluniar biokimikaria, hil zen (j. 1923).
• 2007. Mexiko: Henriette ekaitz-tropikalak sei hildako utzi zituen Acapulcon.
• 2008. Xabier Portugal, gipuzkoar irakasle, kazetari eta idazlea eta Pasaiako alkatea, hil zen (j. 1951).
• 2012. Emmanuel Nunes, Parisen bizi izandako portugaldar musikagilea, hil zen (j. 1941).
• 2013. Valérie Benguigui, frantziar aktorea, hil zen (j. 1965).
• 2013. Ronald Coase, britainiar ekonomialaria, 1991ko Ekonomiako Nobel Saria, hil zen (j. 1910).
• 2015. Alan Kurdi, kurdu jatorriko hiru urtedun mutil Siriarra, itota hil eta Europako Errefuxiatuen Krisiaren barnean fenomeno mediatiko bihurtu zena, hil zen (j. 2012).
• 2016. Islom Karimov, Uzbekistango lehendabizko presidentea, hil zen (j. 1938).
• 2016. Iruñeko Udalak Oroimen Historikoaren Legea betez Erorien monumentuko kriptatik Emilio Mola, Jose Sanjurjo eta beste sei militar kolpisten gorpuak ateratzeko prozesuari ekin zion. Usetxi herrian aldiz, Aranzadi Zientzia Elkarteko kideek 1938ko Ezkabako espetxeko ihes egindako 3 gizonen gorpuzkiak desobideratu zituzten.

Irailaren 1a

 

• K. a. 5509. Kreazioaren data Bizantzioko inperioaren arabera, eta bere egutegiaren hasiera.
• K. a. 1213. Ramses II.a faraoia hil zen.
• 1209. Alfontso VII.ak Mutrikuri eta Getariari hiri-gutuna eman zien.
• 1513. Vasco Nuñez de Balboa Panamako istmotik irten zen, Ozeano Barea aurkituko zuen bidaian.
• 1532. Ana Bolena Penbrokeko markesa bihurtzen da, Henrike VIII.a Ingalaterrakoaren aginduz.
• 1666. Sute handia izan zen Londresen eta hiriaren %80a kiskali zuen.
• 1715. Luis XIV.a, Frantziako Eguzki erregea 72 urtez (1643-1715), hil zen (j. 1638).
• 1823. Simón Bolívar Limara iritsi zen eta Peruko aginte politiko eta militarra hartu zuen.
• 1870. Prusiako armadak Napoleon III.a, Frantziako enperadorea, garaitu zuen Sedaneko batailan.
• 1897. Bostongo metroa inauguratu zen, Amerikako lehen lurpeko trena.
• 1914. San Petersburgo hiri errusiarrak izena aldatu zuen Petrogrado izateko.
• 1917. Errusiar inperioa deuseztatu eta errepublika bihurtu zen.
• 1918. Irailean, Alfontso XIII.ak ireki zuen Eusko Ikaskuntzaren lehen kongresua Oñatin. Nafarroako Foru Aldundia ere bertan izan zen.
• 1923. Richter eskalan 7,9 eta 8,4 gradu arteko lurrikara handi batek Japoniako Kanto eskualdea dardarazi zuen, Tokio eta Yokohama suntsituz eta 100.000 hildako inguru utziz.
• 1934. Gotzon Garate, idazle elgoibartarra, jaio zen (h. 2008).
• 1939. Alemaniako tropak Polonian sartu ziren, eta Bigarren Mundu Gerra hasi zen.
• 1969. Alemanian homosexualitatea praktikatzea baimendu zen 21 urtetik gorakoentzat.
• 1983. Sobietarrek 269 bidaiari zituen Hego Koreako abioi komertzial bat eraitsi zuten errorez.
• 1985. Espedizio amerikar-frantziar batek Titanic-aren hondakinak aurkitu zituen, 1912tik Ozeano Atlantikoan hondoratuak zeudenak.
• 2004. Beslaneko sarraskia: 32 terrorista txetxeniarrek Beslaneko (Errusiako Ipar Osetian) eskola hartu zuten eta 1.127 bahitutakoekin batera atrintxeratu ziren. Erreskatea 52 ordu beranduago egin zuten eta 331 pertsona hil ziren, 186 haurrak zirelarik. Terrorista bakarra geratu zen bizirik.

Abuztuaren 31

• 12. Cayo Julio César Augusto Germánico, Kaligula, enperadore erromatarra, jaio zen (K. o. 41).
• 161. Komodo, enperadore erromatarra, jaio zen (h. 192).
• 1813. Tropa ingeles eta portugaldarrek, Espainiaren aliatuak zirenak, Wellington jeneralaren lemapean Donostiari su eman zioten frantziarrak kanporatzeko.
• 1839. Bergarako besarkadaren bidez, Lehen Gerra Karlistari amaiera eman zitzaion.
• 1870. Maria Montessori, hezitzaile italiarra, jaio zen (h. 1952).
• 1879. Alma Mahler, konpositorea eta  Gustav Mahler, Walter Gropius eta Franz Werfelen emazte izan zena jaio zen (h. 1964).
• 1888. Jack destripatzaileak Mary Ann Nichols (ezizenez “Polly”) erail zuen. Bere lehen hilketa izan zen (j. 1845).
• 1897. Thomas Alva Edisonek kinetoskopioa patentatu zuen, lehen zine proiektagailua.
• 1913. Ambros, El Capitán Trueno-ren sortzaile grafikoa, jaio zen (h. 1992).
• 1928. Turkiak alfabeto arabiarra alde batera utzi eta latindarra onartzea adostu zuen.
• 1939. Alemania naziak irrati-estazio bati egindako eraso poloniarra aipatu zuen, Hitlerri biharamunean Polonia erasotzeko aitzakia emanez eta horrekin Bigarren Mundu Gerra hasiz.
• 1945. Van Morrison, musikagile irlandarra, jaio zen.
• 1961. Espainiak Marokon zituen azken tropak erretiratu zituen.
• 1972. Bobby Fischer munduko xake txapeldun bihurtu zen, Boris Spassky sobietarraren aurka.
• 1986. Admiral Nakhimov bidaiari ontzi sobietarra Itsaso Beltzean hondoratu zen Pyotr Vasev kargaontziarekin talka egin ondoren, 398 bidaiari hil zirelarik.
• 1997. Diana Spencer Galesko printzesa auto istripuz hil zen Parisen (j. 1961).
• 2003. Mario Onaindia, euskal politikaria eta Burgosko prozesuan epaitutako bat, hil zen (j. 1948).
• 2006. Edvard Munchen Garrasia, 2004ko abuztuaren 22an ostua, polizia norvegiarrak berreskuratu zuen sarekada batean.

Abuztuaren 30a

• 526. Teodoriko Handia, ostrogodoen erregea, hil zen (j. 454).
• 1282. Aragoiko Petri III.aren armadak lur hartu zuen Siziliako Trapani hirian. Bertakoek erabat izutu ziren Desperta Ferro oihu eginez gerturatzen ari zitzaizkien almogabare haiekin eta alde egin zuten Karlos Anjoukoarekin batera, Aragoiko erregeari Palermorako bidea libre utziz eta Siziliako errege egitea ahalbidetuz.
• 1797. Mary Shelley, idazle ingelesa eta Frankenstein idatzi zuena, jaio zen (h. 1851).
• 1871. Ernest Rutherford, fisikari eta kimikari zeelandarra eta 1908ko Kimikako Nobel Saria, jaio zen (h. 1937).
• 1874. Erresuma Batuan gehienez 10 orduko laneguna ezarri zuten eta 9 urtetik beherakoek lanik ez egitea ere bai.
• 1879. Thomas Alva Edisonek bere lehen gailu telefonikoa aurkeztu zuen, Felipe Heissen aurreko sistema hobetu zuena, Antonio Meuccik perfekzionatua (baina Bellek hartu zuen bere gain lorpena).
• 1902. Pelée sumendiko isuri piroklastikoak 1.300 lagun hil zituen Morne Rouge herrian, Martinikan.
• 1918. Vladimir Leninek atentatu politiko bat pairatu zuen eta bizitza osorako lesioak geratu zitzaizkion.
• 1923. Dolar estatubatuar bat 10 milioi marko alemaniarrengatik aldatzen zen.
• 1926. Ernst Vierkotter igerilari alemaniarrak Mantxako itsasoa zeharkatu zuen errekorra jarriz: 12 ordu eta 42 minutu.
• 1945. Mexikoko gobernuak Espainiako atzerriratutako gobernu errepublikarra onartu zuen.
• 1956. Aita Donostia (Jose Gontzalo Zulaika), euskal idazle, musikagile, ikertzaile eta euskaltzain urgazlea, hil zen (j. 1886).
• 1958. Anna Politkovskaia, kazetari errusiarra, jaio zen (h. 2006).
• 1960. Jabier Muguruza euskal idazle eta musikagilea jaio zen.
• 1979. ETAk polizia nazional bat hil zuen Zumarragan, eta beste bat Donostian.
• 1984. NASAren Discovery transbordadore espaziala lehen aldiz jaurti zuten.
• 1987. Ben Johnson atleta kanadarra munduko gizonik lasterrena bihurtu zen Erroman, 100 metro libreen proban 9,83 segundoko marka ezarriz.
• 1991. Azerbaijanek SESBrekiko independentzia lortu zuen.
• 1993. Hassan II.a Marokoko erregeak bere izeneko Meskita Handia inauguratu zuen Casablancan, munduko handiena Mekaren ondoren.
• 1995. Sterling Morrison, estatubatuar gitarrista eta The Velvet Underground bandako kidea, hil zen (j. 1942).
• 1997. Diana printzesa, Lady Di, hil zen istripu batean (j. 1961).
• 2006. Naguib Mahfuz, idazle egiptoarra eta Literaturako Nobel Saria, hil zen (j. 1911).

Abuztuaren 29a

• 708. Japonian, txanponak akuinatu zituzten lehen aldiz. Japoniar egutegiko egun sinbolikoa 708ko abuztuaren 10a da.
• 1533. Almagroren agindupeko espainiar konkistatzaileek Atahualpa enperadore inka exekutatu zuten Cajamarca herrian, garrotea erabiliz.
• 1541. Otomandarrek Buda hartu zuten, hungariar inperioaren hiriburua.
• 1632. John Locke, ingeles enpirista eta filosofoa, jaio zen (h. 1704).
• 1825. Portugalek Brasilgo inperioaren independentzia onartu zuen, milioi bat libra esterlina ordaintzearen truke.
• 1831. Michael Faraday ingelesak dinamoa asmatu zuen.
• 1632. John Locke, filosofo ingelesa, jaio zen (h. 1704).
• 1858. Jose Maria Iparragirrek bigarren aldiz hartu zuen Amerikarako itsasontzia, Baionan.
• 1885. Gottlieb Daimlerrek lehen motozikleta patentatu zuen.
• 1915. Ingrid Bergman aktorea jaio zen, Stockholmen eta 1982ko egun berean hil zen.
• 1920. Charlie Parker, estatubatuar jazz saxofonista, jaio zen (h. 1955).
• 1929. Graf Zeppelin zepelin alemaniarrak lehen aldiz eman zion munduari bira airez.
• 1942. Carmen Díaz de Rivera jaio zen Madrilen. Joan Karlos printzearen  eta Adolfo Suárezen laguna, kabineteko zuzendaria izan zen azken hau gobernuburu izan zenean eta diputatu ere izan zen Europako Legebiltzarrean. Alderdi politiko ezberdinetan hartu zuen parte (h.1999).
• 1947. Manuel Rodriguez, Manolete, toreatzaile espainiarra, hil zen (j. 1917).
• 1958. Michael Jackson, abeslari estatubatuarra, jaio zen (h. 2009).
• 1966. San Frantziskon, (AEB), The Beatles taldeak bere azken zuzeneko kontzertua egin zuen, Candlestick Parken 42.500 pertsona bilduz.
• 1975. Eamon de Valera, politikari irlandarra, hil zen (j. 1882).
• 2005. Katrina urakanak sekulako hondamendia eragin zuen New Orleansen, hiriaren %80a ur azpian utziz. 1.600 hildakotik gora Misisipiko estatuan.

Abuztuaren 28a

• 430. San Augustin Hiponakoa, filosofo eta teologo aljeriarra, Eliza Katolikoaren santua, hil zen (j. 354).
• 473. Orestes erromatar jeneralak Julio Nepote enperadorea Ravennatik ihes egitera eta bere semea zen Romulo Augustulo ondorengo izendatzera behartu zuen.
• 1498. Isabel Aragoi eta Gaztelakoa, Fernando II.a Aragoikoaren eta Isabel I.a Gaztelakoaren alaba eta Portugalgo erregina, hil zen.
• 1521. Turkiarrek garaiko Bulgariako hiriburua zen Belgrad hartu zuten.
• 1749. Johann Wolfgang von Goethe, idazle alemaniarra, jaio zen (h. 1832).
• 1828. Leo Tolstoi, idazle errusiarra, jaio zen (h. 1910).
• 1849. Hilabete bateko sitiatzearen ostean, Venezia, bere burua independente aldarrikatu zuena, Austriarekin batu zen.
• 1903. Harley-Davidson Motor Company enpresa sortu zen Estatu Batuetan.
• 1916. Lehen Mundu Gerra: Alemaniak gerra deklaratu zion Errumaniari eta Italiak Alemaniari.
• 1920. Emakumeen bozka eskubidea onartu zen Estatu Batuetan.
• 1963. Eskubide zibilen aldeko manifestazioa Washingtonen: Martin Luther King Jr.-ek I Have A Dream (Nik amets bat dut) hitzaldia eman zuen.
• 1965. Satoshi Tajiri, bideojoko diseinatzaile japoniarra eta Pokémonen sortzailea, jaio zen.
• 1988. Erakusketa bateko hegazkin italiarren arteko aire istripua gertatu zen Rammstein-en (Alemania). 70 hildako eta 400 zauritu larri izan ziren.
• 1995. Michael Ende, alemaniar idazlea, hil zen (j. 1929).

Abuztuaren 27a

• K. a. 55. Julio Zesar erromatarra Britainiara heldu zen lehen aldiz.
• 1557. San Quintin hiria errenditu zen Espainiako Filipe II.aren tropen aurrean.
• 1576. Tiziano, margolari italiarra, hil zen (j. 1477).
• 1635. Félix Lope de Vega y Carpio, espainiar idazlea, hil zen (j. 1562).
• 1770. Georg Wilhelm Friedrich Hegel, alemaniar filosofoa, jaio zen (h.1831).
• 1783. Montgolfier anaiek globo bat jaurti zuten espaziora Parisen, eta 45 minututan 20 kilometro egin zituen.
• 1813. Napoleonen tropek Austria, Prusia eta Errusiakoak garaitu zituzten Dresdeko batailan.
• 1828. Uruguaik independentzia politikoa lortu zuen.
• 1874. Carl Bosch, kimikari eta industrial alemaniarra eta 1931ko Kimikako Nobel Saria, jaio zen.
• 1883. Lau eztanda erraldoiek, Krakatoa sumendiaren erupzioak sortuak, hondamenezko tsunamiak sortu eta hainbat herri suntsitu zituzten Java eta Sumatra uharteetan (Indonesia). Irla hau betirako desagertu zen.
• 1893. Sagasta Donostian izan zen eta Gernikako Arbola abestea debekatu zuten. Istiluen ondorioz hiru lagun hil ziren.
• 1900. Ibilbide luzeko lehen autobus linea (320 km-koa) hasi zen martxan London eta Leeds artean, astean behin bi egunetan egiten zen distantzia.
• 1908. Bi bonbak leher egin zuten Bartzelonan (ikus Bartzelonako Aste Tragikoa).
• 1908. Lyndon Johnson, AEBetako 36. presidentea izango zena (1963 – 1969), jaio zen (h.1973).
• 1925. Leopoldo Pirelli, Pirelliko presidente ohia, jaio zen (h. 2007).
• 1931. Michael Faraday britainiarrak indukzio magnetikoaren fenomenoa aurkitu zuen.
• 1952. Luxemburgon bukatu zituzten nazismoaren konpentsazioei buruzko negoziazio germano-israeldarrak. Alemaniak 3.000 franko ordainduko zizkion Israeli.
• 1953. Willy DeVille, estatubatuar abeslari eta konpositorea, jaio zen (h. 2009).
• 1965. Le Corbusier, arkitekto suitzarra, hil zen (j. 1887).
• 1967. Brian Epstein, britainiar enpresaria eta The Beatles taldearen managerra, hil zen (j.1934).
• 1972. AEBetan Richard Nixonek derrigorrezko soldadutza kendu zuen.
• 1990. 200 meatzari inguru hil ziren Dobrniatik gertuko (Jugoslavia) eztanda batean.
• 1890. Man Ray, estatubatuar artista, jaio zen (h.1976).
• 1991. Mikhail Gorbatxev SESBeko presidente ohia 15 errepublika berriek batasun militar eta ekonomikoa manten zezaten eskatu zuen.
• 1991. Moldaviak SESBrekiko independentzia aldarrikatu zuen.
• 2006.  Kanariar uharteetara zihoazen hamabost etorkinen gorpuak aurkitu zituzten Mauritaniako hondartzetan.
• 2006. María Capovilla, munduko pertsonarik zaharrenetako bat, hil zen ia-ia 117 urte zituenean (j. 1889).

Abuztuaren 26a

• 1743. Antoine Lavoisier, kimikari frantziarra, jaio zen (h. 1794).
• 1845. Mary Ann Nichols, Jack Destripatzailearen lehen biktima izango zena, jaio zen (h. 1888).
• 1890. Hiltzera zigortutako preso bat aulki elektrikoa erabiliz hil zuten lehenengo aldiz New Yorken (AEB).
• 1898. Peggy Guggenheim, mezenas estatubatuarra, jaio zen (h. 1979).
• 1910. Kalkutako Teresa, monja katolikoa eta Karitatearen Misiolariak-en sortzailea, jaio zen (h. 1997).
• 1914. Julio Cortazar idazlea jaio zen, Bruselan (h. 1984).
• 1936. British Broadcasting Corporation-ek (BBC) lehen emanaldia egin zuen telebista bidez.
• 1937. Laredon eta Santoñan (Kantabria) eusko gudariek azkena eman zioten beren borrokari.
• 1944. Maureen Tucker, estatubatuar musikaria eta The Velvet Underground bandako kidea, jaio zen.
• 1949. Semipalatinsken (Kazakhstan), SESBek bere lehen bonba atomikoa probatu zuen. Lehen Tximista edo Joe 1 deitu zioten.
• 1952. Erreakzio-hegazkin britainiar batek Ozeano Atlantikoko joan etorriko bidaia egin zuen lehen aldiz.
• 1974. Charles Lindbergh, estatubatuar abiadore eta injinerua, hil zen (j. 1902).
• 1978. Joan Paulo I.a Aita Santu aukeratu zuten. Urte horretako irailaren 28an hilko zen.
• 1980. Macaulay Culkin, aktore estatubatuarra, jaio zen.
• 1983. Euskal Herrian inoiz izandako uholderik handienetarikoa gertatu zen, dozenaka lagun hil eta kalte ikaragarriak eragin zituena.
• 2002. Baltasar Garzon epaileak bosteraino luza zitezkeen hiru urtez Batasunaren aktibitate publiko nahiz pribatu guztiak debekatu zituen espainiar estatuan.
• 2006. Iruñeako gartzelan 21 urteko preso bat hilik aurkitu zuten, ustez bere buruaz beste egin eta gero.
• 2008. Errusiak Hego Osetia eta Abkhaziaren independentzia onartu zuen.

Abuztuaren 25a

• 79. Vesubio mendiaren 2. eztandak.
• 383. Graziano erromatar enperadorea hil zen (j. 359).
• 1270. Luis IX.a Frantziakoa edo San Luis, Frantziako erregea eta eliza katolikoaren santua hil zen (j. 1214).
• 1486 . Ota Dokan japoniar samuraia hil zen (j. 1432).
• 1528. Luis de Requesens kataluniar diplomatikoa eta politikaria jaio zen (h. 1576).
• 1530. Ivan IV.a Errusiakoa Izugarria Tsar-a jaio zen (h. 1584).
• 1609. Galileo Galileik bere lehen teleskopioa aurkeztu zuen Veneziako Senatuaren aurrean.
• 1632. Thomas Dekker ingeles idazle eta dramagilea hil zen.
• 1685. Francisco Herrera Gaztea espainiar pintore eta arkitektoa hil zen.
• 1688. Henry Morgan, Britainiar Itsas Gudarosteko ofiziala eta galestar kortsarioa hil zen (j. c. 1635).
• 1707. Luis I.a Espainiakoa, Espainiako erregea jaio zen (h. 1724).
• 1721. Gipuzkoak Gaztelarekin bat egin zuen.
• 1744. Johann von Herder, alemaniar idazle, teologo eta filosofoa jaio zen (h. 1803).
• 1767. Louis de Saint-Just, Frantziako Iraultzako protagonista jaio zen (h. 1794).
• 1776. David Hume, eskoziar filosofo, ekonomialari eta historialaria hil zen (j. 1711).
• 1822. William Herschel, Alemanian jaiotako britainiar astronomo eta konpositorea hil zen (j. 1738).
• 1825. Uruguaik independentzia aldarrikatu zuen (1828an lortu zuen).
• 1840. Karl Leberecht Immermann, alemaniar idazlea hil zen (j. 1796).
• 1841. Emil Theodor Kocher, suitzar sendagilea, 1909ko Medikuntzako Nobel Saria jaio zen (h. 1917).
• 1847. Luis Karril, donostiar arrantzalea eta eta traineru estropadetako patroia jaio zen (h. 1892).
• 1850. Charles Robert Richet, frantziar sendagilea, 1913ko Medikuntzako Nobel Saria jaio zen.
• 1853 – Rafael Maroto, espainiar militarra hil zen (j. 1783).
• 1862. Luis Arana Goiri, euskal abertzalea eta Sabino Arana Goiriren anaia jaio zen (h. 1951).
• 1862. Louis Barthou, Frantziako lehen ministroa jaio zen (h. 1934).
• 1865. Indiako Sherghati hirian Shergotty meteoritoa erori zen.
• 1867. Michael Faraday, britainiar fisikari eta kimikaria, indukzio elektromagnetikoaren aurkitzailea hil zen (j. 1791).
• 1881. Ricardo Samper, espainiar abokatu eta politikaria jaio zen (h. 1938).
• 1882. Sean Thomas O´Kelly, Irlandako presidentea jaio zen (h. 1966).
• 1884. Manu Robles-Arangiz, euskal herritar politikari eta sindikalista jaio zen (h. 1982).
• 1885. G. W. Pabst, bohemiar jatorriko austriar zinemagilea jaio zen (h. 1967).
• 1889. Waldo Frank, estatubatuar eleberrigile eta saiakera-idazlea jaio zen (h. 1967).
• 1897 – Juan Idiarte Borda, Uruguaiko lehendakaria hil zen (j. 1844).
• 1899. Rufino Tamayo, mexikar pintorea jaio zen (h. 1991).
• 1900. Friedrich Nietzsche, idazle eta filosofo prusiarra, hil zen (j. 1844).
• 1900. Hans Adolf Krebs, alemaniar biokimikaria, 1953ko Medikuntzako Nobel Saria jaio zen (h. 1981).
• 1900. Friedrich Nietzsche prusiar idazle eta filosofoa hil zen (j. 1844).
• 1904. Henri Fantin-Latour frantziar margolaria hil zen (j. 1836).
• 1908. Henri Becquerel frantziar fisikaria hil zen (j. 1852).
• 1911. André Leroi-Gourhan, frantziar etnologo, arkeologo eta historialaria jaio zen (h. 1986).
• 1911. Võ Nguyên Giáp, vietnamdar militar komunista, Indotxinako Gerrako eta Vietnamgo Gerrako heroia jaio zen (h. 2013).
• 1912. Erich Honecker, Alemaniako Errepublika Demokratikoko estatu burua jaio zen (h. 1994).
• 1916. Frederick Chapman Robbins, estatubatuar pediatra, 1954ko Medikuntzako Nobel Saria jaio zen (h. 2003).
• 1917. Mel Ferrer, estatubatuar aktorea jaio zen (h. 2008).
• 1918. Leonard Bernstein, estatubatuar musikagilea jaio zen (h. 1990).
• 1921. Luis Pastori, venezuelar kazetari, politikari eta ekonomista jaio zen (h. 2013).
• 1923. Álvaro Mutis, kolonbiar nobelagile eta poeta, Hispanoamerikako idazle garaikide nabarmenetakotzat hartua jaio zen (h. 2013).
• 1928. Herbert Kroemer, estatubatuar fisikaria, 2000ko Fisikako Nobel Saria jaio zen.
• 1930. Sean Connery, eskoziar aktorea jaio zen.
• 1932. Tomohiko Ikoma, japoniar futbolaria jaio zen (h. 2009).
• 1933. Tom Skerritt, estatubatuar aktorea jaio zen.
• 1934. Zilda Arns, brasildar pediatra eta giza-ekintzailea jaio zen (h. 2010).
• 1930. Sean Connery, aktore eskoziarra, jaio zen.
• 1932. Mikel Atxaga, euskal kazetaria, euskal idazlea eta itzultzailea jaio zen (h. 2009).
• 1936. Lev Borisovitx Kamenev, sobietar politikaria hil zen (j. 1883).
• 1936. Grigori Zinoviev, sobietar politikaria hil zen (j. 1883).
• 1938. Aleksandr Kuprin, errusiar idazlea hil zen (j. 1870).
• 1944. Bigarren Mundu Gerran, Parisen askapena ospatzeko martxa egin zen.
• 1944. Bittor Iturria, lapurtar esku huskako pilotaria eta gudaria, Bigarren Mundu Gerran famatua, Loira Atlantikoan hil zen (j. 1914).
• 1949. Gene Simmons, israel-estatubatuar abeslari eta bacua eta Kiss bandako kidea, jaio zen.
• 1951. Rob Halford, britainiar abeslaria eta Judas Priest bandako kidea, jaio zen.
• 1954. Elvis Costello, musikari, abeslari eta konpositore britainiarra, jaio zen.
• 1956. Alfred Kinsey, estatubatuar biologoa, sexologia arloan egindako lanarengatik ospetsua hil zen (j. 1894).
• 1958. Tim Burton zine zuzendari estatubatuarra, jaio zen.
• 1968. Josh Brolin estatubatuar aktorea jaio zen.
• 1970. Claudia Schiffer, modelo alemaniarra, jaio zen.
• 1971. Gilberto Simoni italiar txirrindularia jaio zen.
• 1976. Eyvind Johnson, suediar idazlea, 1974ko Literaturako Nobel Saria hil zen (j. 1900).
• 1978. Juan de Ajuriagerra, EAJko politikaria Espainiako Gerra Zibilean eta Frankismoan hil zen (j. 1903).
• 1984. Truman Capote, estatubatuar idazlea hil zen (j. 1924).
• 1984. Truman Capote, idazle estatubatuarra, hil zen (j. 1924).
• 1988 – Françoise Dolto, frantziar pediatra eta psikoanalista, haurtzaroaren psikoanalisia ikertzeagatik ospetsua hil zen (j. 1908).
• 1989. Voyager 2 espazio zunda Neptunora iritsi zen, hamabi urtez espazioan ibili ondoren.
• 1991. Suedian, Linus Torvalds ikasleak mezu bat bidali zuen garatzen aritu zen Linux sistema eragile berria zela eta.
• 1991. Bielorrusiak Sobietar Batasunarekiko independentzia politikoa lortu zuen.
• 1993. Paul Guilsou, euskal idazle eta itzultzailea, hil zen Parisen (j. 1920).
• 2000. Carl Barks, estatubatuar komikigilea hil zen.
• 2001. Haakon printzea, Norvegiako koroaren oinordekoa, Mette-Marit Thessesekin ezkondu zen Oslon.
• 2009. Edward Kennedy, estatubatuar politikari eta senataria, John F. Kennedyren anaia hil zen (j. 1932).
• 2011. Eugene Nida, XX. mendeko itzulpen teorialari eta Bibliaren itzultzaile handienetako bat hil zen (j. 1914).
• 2012. Neil Armstrong, estatubatuar astronauta, Apollo 11 misioan ilargia zapaldu zuen lehenengo gizaki lurtarra hil zen (j. 1930).
• 2014. Ramon Etxarren Izturitz, gasteiztar apezpiku aurrerakoia, Las Palmas Kanaria Handikoan hil zen (j. 1929).
• 2015. Txiki Benegas, euskal herritar politikari sozialista eta abokatua, PSE-EEren buruzagi nagusienetariko bat, hil zen Madrilen (j. 1948).
• 2016. James Cronin, estatubatuar fisikaria, 1980ko Fisikako Nobel Saria hil zen (j. 1931).
• 2016. Nafarroako Tafalla eta Puiu udalerrien arteko sutean 4.000 hektarea inguru erre ziren.

Abuztuaren 24a

• 79. Vesubio sumendia piztu zen eta errautsez estali zuen Ponpeia hiri erromatarra.
• 410. Alariko I.aren bisigodoek Erroma arpilatu zuten.
• 1484. Bartolomé de las Casas, dominikoa, Chiapaseko (Mexiko) gotzaina eta amerikar indigenen defendatzailea, jaio zen (h. 1566).
• 1525. A Coruñako portutik 7 itsasontzi irten ziren: Santa María de la Victoria (García Jofre de Loaisaren agindupean), Sancti Spiritus (Juan Sebastian Elkanoren agindupean. Urdaneta hementxe zihoan), Anunciada, San Gabriel, Santa María del Parral, San Lesmes (Francisco de Hocesen agindupean) eta Santiago
• 1572. 3.000 higanot baino gehiago hil zituzten Parisen.
• 1873. Hirugarren Gerra Karlista: Karlistek Lizarra bereganatu zuten.
• 1929. Yasser Arafat, politikari palestinarra eta 1994ko Bakearen Nobel Saria, jaio zen (h. 2004).
• 1932. Xabier Arzalluz, politikari euskalduna eta EAJren EBBko lehendakari ohia, jaio zen.
• 1940. Bigarren Mundu Gerra: Arranoaren eguna, akats baten ondorioz zibilak bonbardatu zituzten Londonen eta erantzuteko Ingalaterrak Berlin bonbardatu zuen.
• 1944. Bigarren Mundu Gerran, Paris okupazio alemanetik askatua izan zen.
• 1991. Ukrainak SESBrekiko independentzia aldarrikatu zuen, Mikhail Gorbatxevek kargua utzi zuen egun berean.
• 1995. Microsoftek Windows 95 sistema eragilea merkaturatu zuen.
• 2003. Fernando Alonsok Hungariako Sari Nagusia irabazi zuen 1 Formulakoko Sari Nagusi bat irabazten zuen pilotu gazteena izanez.
• 2006. Natasha Kampuschek, zortzi urteetan zehar bahiturik egondako neska austriarrak, bere bahitzailearengandik ihes egitea lortu zuen. Ordu batzuk lehenago, bahitzaileak bere buruaz beste egin zuen.
• 2006. Nazioarteko Astronomia Elkarteak Pragan eginiko bileran, Plutoni planeta estatusa kendu eta planeta ipotx izendatu zuen. Honela, Eguzki Sistema bederatzi planetatik zortzira pasatu zen.

Abuztuaren 23a

• 686. Charles Martel buruzagi frankoa, Karlomagnoren aitona izango zena, jaio zen (h. 741).
• 1591. Fray Luis Leongoa, profesore, teologo eta poeta, hil zen (j. 1527).
• 1754. Luis XVI.a, Frantziako erregea, jaio zen (h. 1793).
• 1839. Qing dinastiaren aurkako gerra prestatzen, gerora Lehen Opio Gerra izango zena, Britainia Handiaren armadak Hong Kong itsas portua bereganatu zuen.
• 1914. Lehen Mundu Gerra: Japonia aliatuen bandora elkartu zen eta Alemaniari gerra deklaratu zion.
• 1926. Rodolfo Valentino, aktore italiar-estatubatuarra, jaio zen.
• 1927. Epaiketa eztabaidagarri baten ondoren eta mundu osoan protestak egin arren, Nicola Sacco eta Bartolomeo Vanzetti italiar jatorriko anarkista estatubatuarrak exekutatu zituzten aulki elektriko bidez Massachusetts estatuan, hilketa eta lapurreta leporatuz.
• 1939. Bigarren Mundu Gerra: SESBak eta Hirugarren Reich alemaniarrak Ribbentrop-Molotov Ituna sinatu zuten.
• 1973. Augusto Pinochet armadako komandante-buru izendatu zuen Txileko presidente Salvador Allendek.
• 1973. Suediako banku batean lapurreta egin zuten, bertako egoerak Stockholm-eko Sindromea izena sortu zuelarik.
• 1977. AEBetan, 50 azkarrago exekutatu zituzten Nicola Sacco eta Bartolomeo Vanzetti sinbolikoki exoneratu zituen Massachusettseko gobernadoreak.
• 1978. Kobe Bryant, saskibaloi jokalari estatubatuarra, jaio zen.
• 2005. Israelek Gaza behin betiko utzi zuen.
• 2006. Lau polizoi ailegatu ziren Bilboko portura, Rotterdamera zihoan itsasontzi batean.
• 2006. Natascha Kampuschek alde egin zuen 8 urtez bahituta egon ondoren.

Abuztuaren 22a

Sehaska egutegiko izendegia: Miren, Mirentxu eta Mirena.

• 408. Flavius Stilicho, erromatar jenerala, hil zen (j. c. 359).
• 980. Avizena, persiar mediku, filosofo eta zientzialaria, jaio zen (h. 1037).
• 1219. Gilen Saintongekoa, frantziar elizgizona, Iruñeko apezpikua, hil zen.
• 1241. Gregorio IX.a, Aita santua, hil zen.
• 1280. Nikolas III.a, Aita santua, hil zen.
• 1350. Filipe VI.a Frantziakoa, Frantziako erregea, hil zen (j. 1293).
• 1358. Elisabet Frantziakoa, Frantzia eta Nafarroako infanta eta Ingalaterrako erregina ezkontidea, hil zen.
• 1485. Rikardo III.a Ingalaterrakoa, Ingalaterrako erregea, hil zen (j. 1452).
• 1553. John Dudley, ingeles politikaria, hil zen.
• 1647. Denis Papin, frantziar fisikaria eta asmatzailea, jaio zen.
• 1659. Juan Baskardo, nafar eskultorea, hil zen (j. 1584).
• 1678. Martin de Barcos, lapurtar teologo jansenista, Saint-Cyran-en-Brenneko abadia, hil zen (j. 1600).
• 1760. Leon XII.a, Aita santua, jaio zen (h. 1829).
• 1777. Juan Antonio Mogel euskal idazle eta apaizak Inkisizioaren epaimahai aurrean agertu behar izan zuen Logroñon.
• 1791. Esklaboen matxinada piztu zen Saint-Domingue kolonia frantziarrean, Haitiko Iraultza hasiz.
• 1792. Gong Zizhen, txinatar idazlea eta poeta, jaio zen (h. 1841).
• 1800. Edward Bouverie Pusey, ingeles teologo anglikanoa, jaio zen (h. 1882).
• 1806. Jean-Honoré Fragonard, frantziar margolaria, hil zen (j. 1732).
• 1811. Juan de Villanueva, espainiar arkitektoa, hil zen (j. 1739).
• 1815. José de Iturrigaray, Espainiako jenerala eta Espainia Berriko Erregeorderriko burua, hil zen (j. 1742).
• 1823. Lazare Nicolas Marguerite Carnot, frantziar militar, politikari eta jakintsua, hil zen (j. 1753).
• 1834. Samuel Pierpont Langley, estatubatuar astronomo eta fisikaria, jaio zen (h. 1906).
• 1835. Leopoldo Nobili, italiar fisikaria, hil zen (j. 1784).
• 1847. John Forrest, Australiaren esploratzailea, politikaria, eta Australiako estreinako lehen ministroa, jaio zen (h. 1918).
• 1854. Milan I.a Serbiakoa, Serbiako erregea, jaio zen (h. 1901).
• 1862. Claude Debussy, frantziar musikagilea, jaio zen (h. 1918).
• 1864. Lehenengo Ginebrako Konbentzioa sinatu zuten, geroago Nazioarteko Gurutze Gorria izango zenari hasiera emanez.
• 1873. Albert Constantin, baxenabartar idazle eta politikari euskaltzalea, jaio zen (h. 1957).
• 1874. Max Scheler, alemaniar filosofoa, jaio zen (h. 1928).
• 1878. Maria Kristina Borboikoa, Espainiako erregina kontsortea eta Fernando VII.aren laugarren emaztea ( 1829–1833), Espainiako erreginaordea (1833– 1840), eta Elisabet II.aren ama, hil zen (j. 1806).
• 1878. Maria Kristina Borboikoa, Espainiako erregina ezkontidea, hil zen (j. 1806).
• 1879. Valentin Zubiaurre Agirrezabal, bizkaitar margolaria, Madrilen, jaio zen (h. 1963).
• 1880. Mikhail Fokin, errusiar dantzari eta koreografoa, hil zen (j. 1880).
• 1891. Jan Neruda, txekiar poeta eta idazlea, hil zen (j. 1834).
• 1891. Bernardo Maria Garro, Otxolua, mundakar itzultzailea eta euskal idazlea, jaio zen (h. 1960).
• 1891. Jacques Lipchitz, lituaniar eskultore kubista, jaio zen (h. 1973).
• 1892. José Olivares, Tellagorri, bizkaitar idazlea eta kazetaria, jaio zen (h. 1960).
• 1893. Dorothy Parker, estatubatuar olerkaria, jaio zen (h. 1967).
• 1898. Alexander Calder, estatubatuar eskultore, marrazkilari eta pintorea, jaio zen (h. 1976).
• 1902. Leni Riefenstahl, alemaniar atleta, aktore, zinema zuzendaria eta argazkilaria, jaio zen (h. 2003).
• 1904. Deng Xiaoping, Txinako Herri Errepublikako buruzagi komunista nabarmena, jaio zen (h. 1997).
• 1904. Kate Chopin, estatubatuar idazlea, hil zen (j. 1850).
• 1908. Henri Cartier-Bresson, frantziar argazkilaria, fotokazetaritzaren sortzailea, jaio zen (h. 2004).
• 1908. Félix Bolico Ilundain, nafar futbolaria, jaio zen.
• 1910. Japoniak Korearen anexioa iragarri zuen ofizialki.
• 1913. Bruno Pontecorvo, italiar fisikaria, jaio zen (h. 1993).
• 1916. Jose Antonio Loidi, gipuzkoar idazlea, euskarazko lehen polizia eleberria idatzi zuena, jaio zen (h. 1999).
• 1917. Ko Arima, japoniar futbolaria, jaio zen.
• 1917. John Lee Hooker, estatubatuar blues musikaria, jaio zen (h. 2001).
• 1920. Ray Bradbury, zientzia fikzio, fantasia, beldur eta misteriozko estatubatuar idazlea, jaio zen (h. 2012).
• 1920. Denton Cooley, estatubatuar medikua, bihotz artifizial oso bat gizaki baten gorputzean jartzea lortu zuen lehen kirurgialaria, jaio zen (h. 2016).
• 1922. Michael Collins, irlandar politikaria, IRAren inteligentzia zuzendaria eta Itun anglo-irlandarreko negoziatzailea, hil zuten segada batean Cork konderriko Béal na mBláth herrixkan (j. 1890).
• 1923. André Fermigier, frantziar kazetari eta argitaratzailea, jaio zen (h. 1988).
• 1926. Charles William Eliot, estatubatuar irakaslea, Harvard Unibertsitateko lehendakaria 40 urtez, hil zen (j. 1834).
• 1928. Vicente Iturat, espainiar txirrindularia, jaio zen (h. 2017).
• 1928. Karlheinz Stockhausen, alemaniar musikagilea, jaio zen (h. 2007).
• 1931. Ruy Guerra, brasildar zinemagile, idazle eta aktorea, jaio zen.
• 1934. Norman Schwarzkopf, estatubatuar jenerala, Golkoko Gerrako nazioarteko gudarosteen komandantea, jaio zen (h. 2012).
• 1935. Eñaut Etxamendi, baxenafar idazle, irakasle, laborari eta abeslaria, jaio zen.
• 1935. Rashid Rida, erreformatzaile musulmana, hil zen (j. 1865).
• 1937. Enrique García Asensio, espainiar orkestra-zuzendaria, jaio zen.
• 1940. Isidro Gomá, kataluniar apaiza, hil zen (j. 1869).
• 1941. Andoni Arrizabalaga, bizkaitar ETAkide historikoa, jaio zen (h. 1984).
• 1943. Tōson Shimazaki, japoniar idazlea, hil zen (j. 1872).
• 1945. Potsdam-go Biltzarra: Europako mapa politikoa definitu zen Bigarren Mundu Gerraren ostean.
• 1947. Pierre Bidart, euskal herritar antropologoa, jaio zen (h. 2010).
• 1949. Þórarinn Eldjárn, islandiar idazlea, jaio zen.
• 1949. Edmond Jaloux, frantziar eleberrigile eta literatura-kritikaria, hil zen (j. 1878).
• 1956. Carlos Chivite, zentronikoar politikaria, PSNko idazkari orokorra, jaio zen (h. 2008).
• 1957. Begoña Errazti, bizkaitar politikaria, Eusko Alkartasunako presidente ohia, jaio zen.
• 1958. Roger Martin du Gard, frantziar idazlea, 1937ko Literaturako Nobel Saria, hil zen (j. 1881).
• 1962. Jokin Mujika, txirrindulari itsasondoarra, jaio zen.
• 1964. Beatriz Fernandez Fernandez, bizkatar filologo eta idazlea, EHUko irakasle eta ikertzailea, jaio zen.
• 1967. Layne Staley, estatubatuar abeslari eta musikagilea, jaio zen (h. 2002).
• 1967. Gregory Goodwin Pincus, estatubatuar biokimikaria eta sendagilea, hil zen (j. 1903).
• 1968. Alexander Mostovoi, errusiar futbolaria, jaio zen.
• 1968. Anne Nurmi, finlandiar teklista eta Lacrimosa bandako kidea, jaio zen.
• 1970. Santiago Crespo, nafar txirrindulari ohia, jaio zen.
• 1970. Vladimir Propp, errusiar ipuinen oinarrizko osagaiak analizatu zituen sobietar eruditua, hil zen (j. 1895).
• 1976. Juscelino Kubitschek de Oliveira, Brasilgo presidentea, hil zen (j. 1902).
• 1978. Jomo Kenyatta, Kenyako lehen presidentea, Kenyako nazioaren aitatzat hartua, hil zen (j.1893).
• 1978. Ignazio Silone, italiar idazlea, hil zen (j. 1900).
• 1979. James T. Farrell, estatubatuar idazlea, hil zen (j. 1904).
• 1981. Glauber Rocha, brasildar zinemagilea, hil zen (j. 1939).
• 1981. Nancy Langat, kenyar atleta, 1.500 metroko lasterketan espezialista, jaio zen.
• 1985. Our Lady J, estatubatuar piano-jotzaile, telebistako gidoilari eta abesti-idazlea, jaio zen.
• 1989. Huey P. Newton, estatubatuar aktibista politiko eta iraultzailea, autodefentsarako pantera beltzen alderdiaren sortzaileetako bat, hil zen (j. 1942).
• 1991. Sobietar Batasuneko armada hiru errepublika baltikoetatik (Estonia, Letonia eta Lituania) erretiratu zen.
• 1995. Dua Lipa, albanokosovar jatorriko britainiar abeslaria, jaio zen.
• 1995. José Antonio Girón de Velasco, espainiar politikaria, hil zen (j. 1911).
• 1997. G.I. Jane filma estreinatu zen, Ridley Scottek zuzendu eta Demi Moore, Viggo Mortensen eta Anne Bancroft aktoreek antzeztu zuten.
• 2000. Abulfaz Elxibei, Azerbaijango presidentea, hil zen (j. 1938).
• 2004. Ota Šik, txekiar ekonomialaria, Pragako 1968ko Udaberriko buruzagietako bat, hil zen (j. 1919).
• 2004. Garrasia eta Madonna, Edvard Munch norvegiarraren bi margolan, lapurtu zituzten egunez Osloko museotik.
• 2006. Hegazkin errusiar bat erori zen Ukraina eta Errusiako mugan. 171 hildako, horien artean 45 haur.
• 2007. Grace Paley, estatubatuar ipuingile, poeta, irakasle eta ekintzaile politikoa, hil zen (j. 1922).
• 2008. Faustino Etxebarria, bizkaitar bertsolari eta idazlea, hil zen (j. 1917).

Abuztuaren 21a

• 1520. Gaztelako Komunitateen Gerran, Karlos I. aren tropek Medina del Campori su eman zioten.
• 1614. Elisabet Báthory hungariar aristokrata hil zen. Bere krimen basati eta odoltsuek ospea eman zioten eta Kondesa odoltsua ezizena eman zioten (j. 1560).
• 1698. Giuseppe Guarneri luthier italiarra jaio zen (h. 1744).
• 1789. Augustin Louis Cauchy matematikari frantsesa jaio zen (h. 1857).
• 1792. Frantziako Iraultzan gillotina bidezko lehen exekuzioa egin zen, metodo ankerragoak ordezkatuz.
• 1821. Carolina Coronado poeta jaio zen Almendralejon (h. 1911).
• 1862. Emilio Salgari italiar idazle eta kazetaria jaio zen (h. 1911).
• 1871. Leonid Andréyev errusiar idazlea jaio zen (h. 1919).
• 1872. Aubrey Beardsley britainiar ilustratzailea jaio zen (h. 1898).
• 1911. Mona Lisa edo Gioconda margolana, Leonardo da Vinciren olio pintura, Louvre museotik lapurtu zuten Parisen. Bi urte geroago aurkitu zuten Florentzian.
• 1913. Bilbon, San Mames estadioa inauguratu zuten.
• 1940. Leon Trotski iraultzaile errusiarra, Mexikon eraila izan zen (j. 1879).
• 1945. Stalingradeko bataila hasi zen Alemania eta Sobietar Batasunaren artean.
• 1945. Los Alamoseko Laborategian (Mexiko Berria), 24 urteko fisikari estatubatuarra zen Harry Daghlianel istripu nuklearra jasan zuen esperimentu bat egiten ari ziren bitartean. 25 egun barru, erradiazioak hil egingo du. Handik 9 hilabeteetara, antzeko istripua errepikatuko da.
• 1952. Joe Strummer, britainiar abeslaria eta The Clash bandako kidea, jaio zen (h. 2002).
• 1960. Ernest Hemingwayk eta Anjel Goenagak hitzarmena sinatu zuten Donostiako Maria Cristina hotelean, Agurea eta Itsasoa euskaraz argitaratzeko egile eskubiderik ordaindu gabe.
• 1963. Mohammed VI.a Marokokoa jaio zen.
• 1967. Serj Tankian, libaniar eta estatubatuar abeslaria eta System of a Down bandako kidea, jaio zen.
• 1967. Carrie-Anne Moss kanadiar aktorea jaio zen.
• 1975. Madrilen (Espainia) GRAPO taldea bere ekintzak egiten hasi zen Goardia Zibilaren bi zakur akabatuz.
• 1986. Nyos lakuko erupzio limniko batek inguruko herrixketako 1.800 lagun eta 3.500 etxabere hil zituen Kamerunen.
• 1991. Errusian Mikhail Gorbatxeven eta honek SESB ohian harturiko neurrien aurkako estatu kolpea hasi zen (Belovezhie-ko Akordioa).
• 1991. Letoniak SESBarekiko independentzia aldarrikatu zuen.
• 2006. Tren istripua Palentziako Villada herrian. Sei hildako egon ziren, TALGO tren bat gehiegizko abiaduragatik bere bidetik irten eta gero. Hildakoen artean Pasaiako bikote bat egon zen.
• 2007. Haley Paige amerikar aktore pornoa hil zen (n. 1981).

Abuztuaren 20a

• 1915. Koldo Mitxelena, euskaltzain osoa 1952tik 1987ra, jaio zen Errenterian (h. 1987).
• 1572. Migel Lopez Legazpikoa konkistatzaile gipuzkoarra, hil zen (j. 1502/03).
• 1890. Howard Phillips Lovecraft, estatubatuar idazlea, jaio zen (h. 1937).
• 1897. Michele Angiolillo, italiar anarkista, hil zuten Bergaran, Canovas del Castillo erail zuelako (j. 1871).
• 1920. AEBetan, lehen aldiz irratiz eman zituzten albisteak.
• 1934. Alemanian, Adolf Hitlerrek presidentetza lortu zuen.
• 1937. El Fary jaio zen (h. 2007).
• 1941. Slobodan Milosevic, Serbiako presidentea (1989 – 1997) eta Jugoslaviakoa (1997 – 2000), jaio zen.
• 1948. Robert Plant, britainiar abeslaria eta Led Zeppelin bandako kidea izana, jaio zen.
• 1968. Sobietar Batasuneko tropak eta 5000 gerra-gurdi inguru Txekoslovakian sartu ziren, Pragako Udaberria izeneko irekitze politikoko garaia bat-batean amaiaraziz.
• 1991. Estoniak SESBekiko independentziaren aldarria egin zuen.
• 1998. Ameriketako Estatu Batuetako armadak ustezko gotorleku terroristak bonbardatu zituen Sudan eta Afganistanen.
• 2006. Kongora umeak adoptatzera joandako bi familia espainiar handik atera ezinean aurkitu ziren, burokrazia eta bertako gerra egoeragatik.
• 2006. Etorkinen etorrera masiboa Kanariar uharteetan. Guztira 2.000 etorkinetik gora ailegatu zen Kanarietako hondartzetara egun gutxitan.
• 2008. Spanairren JK 5022 hegaldiak istripu larria izan zuen Madril-Barajaseko aireportuan, 154 pertsona hil zirelarik eta 18 bizirik irten.